Konkordato süresi 29 aya kadar uzayabilir

GİRAY DUDA

Dövizde kısa süre içerisindeki hızlı yükseliş, enflasyondaki artış, faizlerdeki tırmanma ve iç piyasadaki talep eksikliğinin yarattığı ekonomik sıkıntıyı aşamayan bir çok firma, konkordato ilan etmeye mecbur kaldı. Türkiye ekonomisine damgasını vurmuş köklü şirketlerin de konkordato yoluna gitmesi, alacaklı diğer şirketler için de sorun yarattı. Ülkemizin iş dünyasında, son dönemde gündemin ilk sırasında olan konkordatoyu her yönüyle Ticaret Mahkemesi eski başkanı, konkordato uzmanı avukat Ferhan Arıkan’a sorduk.

- Sayın Arıkan, dilimize İtalyancadan geldiği belirtilen konkordatoyu ekonomik sıkıntıların yaşandığı son dönemde çok fazla duymaya başladık. Konkordato nedir? Şirketler neden konkordato talep eder?

- Son dönemde çok sık duyulan konkordato kelimesi dilimize İtalyancadaki "concordato" kelimesinden gelmiştir. Bir ekonomi ve hukuk terimi olan konkordato, anlaşmalı iflas manasına gelmektedir. Tarihte ise Papalık makamıyla başka hükümetler arasında yapılan anlaşmalara konkordato denilmekteydi.

Konkordato, elinde olmayan sebeplerle işleri iyi gitmeyen ve mali durumu bozulmuş olan borçluları korumak ve aynı zamanda borçlunun alacaklıları arasında eşitliği sağlamak için kabul edilmiş bir kurumdur. Konkordato talebini borçlular ya da borçlunun iflasını isteyebilecek alacaklılar yapabilir. Prensip olarak alacaklıların iflastan daha verimli pay almaları ve borçlunun işletmesinin devamının istihdam olanaklarının korunması amaçlanır. Konkordato, alacaklıların belirli bir çoğunluğu tarafından kabulü ve mahkemenin onayı ile gerçekleşen ve borçlunun, borçlarının bir kesiminden kurtulmasını veya ödeme şeklinin değişmesini sağlayan iflasa nazaran yumuşatılmış bir kurumdur.

ÜÇ FARKLI TÜRÜ VAR

- Konkordato çeşitleri var mıdır? Birbirlerinden farkı nedir?

- Konkordato yapılış biçimine, yapıldığı zamana ve amacına göre olmak üzere 3 farklı türü vardır.

Yapılış biçimine göre: Bu konkordato kendi içinde üçe ayrılmıştır. Tenzilat (yüzde) konkordatosu, borçlunun imtiyazsız alacaklılarının alacaklarının belli bir yüzdesinden / kısmından feragat ettikleri konkordato çeşididir. Vade konkordatosu, alacaklıların alacaklarından feragat etmeden borcun ödenmesinin belli bir vadeye ertelenmesini kabul ettikleri ve borçların ödenebilmesi için borçluya süre tanınması suretiyle yapılan konkordatodur. Karma konkordato, borçlunun içerisine düştüğü ekonomik sıkıntıdan kurtulabilmesi için yaptığı ödeme teklifinde alacaklıların hem borcun bir kısmından feragat ettikleri hem de bunun vadeye bağlanmasını kabul ettikleri konkordatodur.

Yapıldığı zamana göre: Bu konkordato da kendi içinde ikiye ayrılmıştır. Adi (iflas dışı) konkordato, iflasa tabi olsun ya da olmasın herhangi bir borçlunun yapmış olduğu konkordato teklifidir. Borçlu iflasa tabi bir şahıs ise konkordato talebi kabul ve tasdik edilirse iflastan önce iflas etmekten kurtulur.

İflasa tabi borçlular açısından iflasın önüne geçmeyi amaçlar. İflas içi (iflastan sonra) konkordato, borçlunun iflas ettikten sonra iflastan kurtulmak için başvurabildiği konkordatodur. Konkordato kabul ve tasdik edilirse iflasın bütün hüküm ve sonuçları kaldırılır. Bu konkordato iflasın kaldırılmasını amaçlar.

Amacına göre konkordato: Bu da kendi içinde ikiye ayrılır. Borçların tasfiyesine ve mal varlığının yeniden yapılandırılmasına yönelik konkordatoda kastedilen adi konkordatodur. Amacı, borçların ödenmesi suretiyle borçlunun ticaret hayatına yeniden kazandırılmasıdır. Mal varlığının tasfiyesine yönelik konkordatoda, borçlu mal varlığının üzerindeki tasarruf yetkisi alacaklılara bırakılır. Alacaklılar kendilerinin belirleyecekleri tasfiye organları vasıtasıyla borçluya ait aktifleri prosedür çerçevesinde paraya çevirtip elde edilen değer üzerinden tatmin olma imkanını elde ederler. Buradaki amaç borçlunun işletmesinin ya da mal varlığının durumunun iyileştirilmesi değil aksine onun ekonomik bütününün tasfiye edilmesidir.

979 FİRMADAN TALEP

- Konkordato ilan eden firmaların sayısı ne kadar? Çok çeşitli sayılar telaffuz ediliyor.

- Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, 27 Aralık'ta NTV’de yaptığı açıklamada devlet kayıtlarına göre 979 firmanın konkordato ilan ettiğini söyledi. Elbette bu rakam her gün değişiklik gösterebilir.

GEREKÇELİ BİR DİLEKÇE YETERLİ

- Herhangi bir şirketten alacaklı olanlar da o şirket hakkında konkordato talebinde bulunabilir mi?

- İcra ve İflas Kanunu, iflas talebinde bulunabilen her alacaklının konkordato için gerekçeli bir dilekçeyle başvurabileceğini kabul ediyor. Dolayısıyla bulunabilir.

İFLAS ERTELEME BORÇLU VE ALACAKLIYI KORUYOR

- İflas erteleme nedir?

- İflas erteleme, borca batık durumda olan bir sermaye şirketi veya kooperatifin mali durumunun iyileştirilmesinin mümkün olması halinde iflası önleyen bir kurumdur. İflasın ertelenmesindeki amaç sermaye şirketinin/kooperatifin ekonomi içinde kalarak faaliyetine devamını sağlamak ve alacaklıları iflasa bağlı olumsuz sonuçların etkilenmesinden korumaktır. Kanun iflasın ertelenmesindeki amacın gerçekleşebilmesi için hâkime, sermaye şirketinin veya kooperatifin mal varlığını koruması için gerekli her türlü tedbiri alma yetkisi vermiştir. İflasın ertelenmesinde alacaklıların da borçlu kadar yararı bulunmakta, kamu menfaati ikinci planda kalmaktadır. Yerel ekonomi için bir işletmenin müstakbel alacaklılar için risk oluşturana kadar ayakta tutulmasının önemli olduğunu söyleyebiliriz.

KONKORDATO HERKESE AÇIKTIR

- İflas erteleme ile konkordato arasındaki fark nedir?

- İflas erteleme ve konkordato, mali sıkıntılar içindeki bir sermaye şirketinin kurtarılmasını sağlamak için başvurulabilecek kurumlar olmakla birlikte, iflas erteleme, sadece, sermaye şirketi ‘borca batıklık’ bildiriminde bulunmuş ise uygulanabilir. Ancak konkordatoya başvurabilmek için böyle bir şart aranmamaktadır. Geçici mühletin verilmesi iflas ertelemenin son bulmasını gerektirir. İflas erteleme, geçici mühletin varlığı halinde, varlığını devam ettiremez.

Şekil açısından değerlendirildiğinde, iflas erteleme, bir bilançonun ve bir iyileştirme projesinin varlığını gerektirir. Konkordatoda ise sadece usulüne uygun bir konkordato projesinin varlığını gerektirir.

BANKALAR İFLAS ERTELEYEMEZ

Konkordato herkese açık bir imkandır, sermaye şirketleri, gerçek kişi ticari işletmeleri, gerçek kişiler gibi. Oysa iflas erteleme sadece sermaye şirketlerinin ve kooperatiflerin başvurabileceği bir yoldur. Ancak Yargıtay ve bazı doktrinlere göre, Bankalar her ne kadar anonim şirket olsalar da iflas erteleme yoluna gidemezler.

Hem konkordato hem iflas erteleme, bir borçlunun mali durumunun düzeltilmesine imkân verebilir. Ancak; iflas erteleme, sadece pasifi aktiflerinden fazla olan, borca batık olan borçlunun başvurabileceği bir yol iken, konkordato borç ödemeden aciz halinde olan bir borçlunun da başvurabileceği yollardır.

İFLAS ERTELEME KÖTÜYE KULLANILDI

- İflas erteleme uygulamasında neden düzenleme yapıldı?

İcra ve İflas Kanunu’nda 7101 sayılı kanunla yapılan değişiklikten önce mevcut olan iflas erteleme müessesesi maalesef kötüye kullanıldığı istenilen verim ve başarı elde edilemediği için konkordato hükümleri yeniden düzenlendi. Bu değişiklikle güdülen amaç iflas erteleme kurumunun doğuracağı ihtiyaç ve boşluğu yeni konkordato kurumu ile doldurmak, bir başka deyişle iflas ertelemenin yerine kaim kılmaktır. Konkordatoda temel ilke, borçlunun malvarlığının başında bulunması ve işletmesini yeniden sağlam bir yapıya kavuşturmasının sağlanması olduğundan, bu dönemde tedbirlerin alınmaması sonucunda malvarlığının tasfiye edilmesi durumu ile karşılaşmaması hali konkordato kurumunun amacı ile bağdaşmayacaktır. Zira konkordato, borçlunun mallarının başında kalarak alacaklıların gerekli çoğunluğu tarafından kabul edilen ve mahkemece tasdik edilen konkordato projesine göre, alacaklıları daha iyi bir şekilde ve eşit koşullar altında tatmin etmeyi amaçlamaktadır

Konkordato ile iflas erteleme arasındaki temel farkları şöyle açıklayabiliriz. İflas erteleme kurumunda şirketin faaliyeti devam ederken yönetim veya denetim kayyumu atanarak denetim ve gözetim yapılmakta idi. Konkordatoda ise konkordato komiserleri atanmaktadır. Yani kayyumların yerini komiserler almıştır. Konkordatoda alacaklılar kurulu konkordato tasdiki ve sair şartlarında söz sahibi iken iflas ertelemede mahkeme kararı etkilidir. İkisi arasında başkaca farklar olmakla birlikte iflas erteleme kurumu kaldırılmış olup yürürlükte olan konkordato kurumudur.

GERÇEK KİŞİLER DE KONKORDATO İSTEYEBİLİR

- Konkordatoya tacir olmayanların da başvurmasının anlamı nedir? Kişisel başvurular yapılabilir mi? Bu nasıl olur?

- Konkordatoya kimlerin başvurabileceği, İcra ve İflas Kanunu’nun 285. Maddesinde “herhangi bir borçlu” denilerek “Borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflâstan kurtulmak için konkordato talep edebilir” şeklinde düzenlenmiştir.

İflâs talebinde bulunabilecek tacir olmayan gerçek kişiler de "malvarlığının durumunu gösterir belgeleri" konkordato talep dilekçesi ve ön projeyle birlikte gerekçeli bir dilekçeyle mahkemeye sunarak konkordato işlemlerinin başlatılmasını isteyebilir. Örneğin belli bir kurumda veya şirkette bağlı olarak çalışan gerçek kişiler veya serbest meslek sahipleri konkordato isteminde bulunabileceklerdir. Borçlunun borcunun kaynağı finans kuruluşlarına olan borcu (tüketici kredileri, kredi kartı borçları) olabileceği gibi diğer özel hukuk sözleşmeleriyle alım satım, kira, istisna akdi vb. nedeniyle olan borçları da olabilir.

Adi borçlu talep dilekçesinde ayrıca alacaklılarının bir listesini vermeli ve bu alacaklıların kimliği ile alacaklarının miktarını ve vadelerini belirtmeli, başlatılmış icra takipleri varsa bunların dökümünü yapmalı, bu icra takiplerinin hangi icra dairesinde, hangi miktar üzerinden ve ne zaman başlatıldığını açıklığa kavuşturmalıdır. Hiç kuşkusuz adi borçlu, kendisinin üçüncü kişilerden olan alacaklarını da delilleriyle birlikte ortaya koymalıdır.

ÖNCE GEÇİCİ MÜHLET KARARI

İcra ve İflas Kanunu’nun 287/1. Maddesinde; "Konkordato talebi üzerine mahkeme, 286. Maddede belirtilen belgelerin eksiksiz olarak mevcut olduğunu tespit ettiğinde derhal geçici mühlet kararı verir ve 297. Maddenin 2. Fıkrasındaki hallerde dahil olmak üzere, borçlunun mal varlığının muhafazası için gerekli tüm tedbirleri alır" deniliyor. Bu yasal düzenleme karşısında konkordato talep edenin yasada belirtilen belgeleri sunması halinde ilk derece mahkemesinin geçici mühlet kararı vererek geçici konkordato komiseri görevlendirmesi yasal bir zorunluluktur.

Tacir olmayan adi borçlu tarafından konkordato yoluna müracaatı, özellikle, ortağı ve/veya yöneticisi oldukları tacir tüzel kişi şirketinin kredi vs. borçlarına kefalet borcundan dolayı ya da kişisel borçlarından dolayı konkordato talep edilmesinde önem kazanıyor. Bu da doğru bir düzenlemedir.

BAŞVURULAR ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNE

- Konkordato için hangi mahkemeye başvuru yapılıyor?

- İflasa tabi borçlu için başvuru, borçlunun muamele merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesine, iflâsa tabi olmayan borçlu için konkordato talebi, borçlunun yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesine, merkezi yurt dışında bulunan işletmeler hakkında Türkiye’deki şubenin, birden fazla şubenin bulunması halinde merkez şubenin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesine başvurulması gerekmektedir.

MAHKEME KARARI HEMEN DUYURULUYOR

- Herhalde en önemli noktalardan birisi alacaklıların konkordatodan haberdar olmasıdır. Bu nasıl olacaktır? Alacaklı olup da konudan haberi olmayanlar haklarını nasıl arayabilirler?

- Kanun, geçici mühletin, kesin mühletin sonuçlarını doğuracağını kabul etmiştir. Geçici mühlet kararı, geçici mühletin uzatılmasına ve geçici mühletin kaldırılarak konkordato talebinin reddine ilişkin kararlar, kesin mühlet kararı ve kesin mühletin uzatılması kararı Ticaret Sicil Gazetesinde ve Basın İlan Kurumu’nun resmi ilan sitesinde ilan edilir ve derhâl tapu müdürlüğüne, ticaret sicili müdürlüğüne, vergi dairesine, gümrük ve posta idarelerine, Türkiye Bankalar Birliğine, Türkiye Katılım Bankaları Birliğine, mahallî ticaret odalarına, sanayi odalarına, taşınır kıymet borsalarına, Sermaye Piyasası Kuruluna ve diğer lazım gelen yerlere bildirilir. İlanda ayrıca alacaklıların, ilândan itibaren yedi günlük kesin süre içinde dilekçeyle itiraz ederek konkordato mühleti verilmesini gerektiren bir hâl bulunmadığını delilleriyle birlikte ileri sürebilecekleri ve bu çerçevede mahkemeden konkordato talebinin reddini isteyebilecekleri belirtilir .

Alacaklılar 7 günlük süre içinde, konkordato mühletinin borçlunun mali durumunun iyileşmesine katkı sağlamayacağını, konkordatonun başarıya ulaşma şansının bulunmadığını, kanunda verilen belgelerin gerçeğe aykırı bilgiler içerdiğini ileri sürerek itiraz edebiliyorlar. Bu itirazlar geçici mühlet içinde veya en geç kesin süre kararı verilirken dikkate alınıyor. Yasaya göre mahkeme geçici süre içinde kesin süre hakkındaki kararını verir. Kesin mühlet kararı verilebilmesi için yapılacak duruşmaya borçlunun ve varsa konkordato isteyen alacaklının duruşmaya davet edilmesi gerekir. Kesin mühlet duruşmasında alacaklıların dinlenmesi kanunda düzenlenmiyor. Kesin mühlet kararından dolayı menfaatleri etkilenecek alacaklıların duruşmaya davet edilerek dinlenmesinde kanuni engel bulunmuyor. Alacaklıların dinlenmesini ile kesin mühlet kararının verilmesi menfaatler yönünden daha uygun gibi gözüküyor.

Kesin mühlet kararının verilmesinden ve görevlendirildikten sonra, konkordato komiseri, alacaklıları 15 gün içinde alacaklarını bildirmeye ve toplantıdan önceki yedi günlük süre içinde komiserin bürosunda konkordato ile ilgili belgeleri inceleyebileceklerini ilanla bildirir ve ayrıca birer ilan suretini adresi belli olan alacaklılara posta ile gönderir.

KONKORDATO SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?

- Konkordatonun sonuçlanması için toplam süre ne kadardır? Bu süre içinde hangi işlemler yapılmaktadır.

- Konkordatonun sonuçlanması için geçici mühlet üç aydır. Üç aylık süre dolmadan komiserin yapacağı talep üzerine geçici mühlet iki ay daha uzatılabilir. Yani geçici mühletin toplam süresi 5 ayı geçemez.

Geçici mühlet içerisinde mahkemece verilecek kesin mühlet 1 yıldır. Güçlük arz eden özel durumlarda kesin mühlet, komiserin buna dair gerekçeli istemi ve raporu üzerine mahkemece 6 aya kadar uzatılabilir.

Konkordato hakkında yapılan yargılamada kesin mühlet içinde bir konkordatonun tasdikine dair karar verilemeyeceği anlaşılırsa ve mahkeme gerekli görürse komiserden gerekçeli rapor alarak, karar verilinceye kadar mühlet hükümlerinin 6 aydan fazla olmamak üzere devamına karar verebilir.

Bu tespitlere göre, toplam süre 3+2 geçici mühlet +1 yıl + 6 ay kesin mühlet + 6 ay konkordato tasdik aşamasında mahkemenin gerekli görmesi halinde karar süreci ile azami toplam süre 29 aya kadar uzayabilmektedir.

KONKORDATO SÜRECİ

Bu süre içinde yapılan işlemleri şöyle anlatabiliriz.

Konkordato Talebi ile birlikte Adalet Bakanlığı’nca hazırlanan tarifede gösterilen gider avansı alınır. Konkordato talebine, yasada belirtilen;

a) Konkordato Ön Projesi,

b) Borçlunun mal varlığı durumunu gösterir belgeler,

c) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu tarafından Türkiye Denetim Standartlarına göre yapılacak denetim kapsamında hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşeceği hususunda makul güvence veren denetim raporu ile dayanakları.

d) Her bir alacaklının alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren liste ile projede öngörülen teklife göre alacaklıların konkordato ve iflasta eline geçecek tutarları karşılaştırmalı gösteren liste eklenmek zorundadır. Bu belgelerin ve tabloların başvuru tarihinden en fazla 45 gün öncesine ait olması gerekir.

MAHKEME DENETİMİ

Konkordato talebi üzerine mahkeme şekli bir denetim yaparak, belgelerin eksiksiz sunulduğunu tespit etmesi halinde derhal geçici mühlet kararı verir. Belgelerin eksik olduğu tespit edilirse belgelerin tamamlanması için mahkemece borçluya veya davacıya kısa bir süre verir.

Geçici mühlet kararı üzerine mahkeme yasada öngörülen tedbirlere karar verebilir. Aynı zamanda bir veya üç kişiyi geçici komiser olarak atar. Komiser konkordatonun başarı şansını ön projenin makul ve hayata geçirilebilir olup olmadığını belirler, borçlunun faaliyetlerini ve işlemlerini denetler. Borçlunun mal varlığı korunur ,icra takipleri durdurulur ve yeni takip yapılamaz. Geçici mühlet ilan edilir ilgili kurumlara bildirilir. Süre sonunda komiserin raporu da dikkate alınarak Konkordatonun başarıya ulaşması ihtimalinin mümkün olduğunun anlaşılması halinde kesin mühlet kararı verilir veya istek reddedilir.

ALACAKLILAR KURULU

Kesin mühlet kararı verilmesi halinde karar ilan edilir ve Alacaklılar Kurulu oluşturulur. Bu süreçte komiser, Alacaklılar Kurulunu bilgilendirir, kurul komiserin faaliyetlerine nezaret eder. Alacaklılar 7 kişiyi geçmeyecek tek sayıda oluşturulur. Kesin süre sonunda borçlunun mali durumu düzelirse kesin mühlet kaldırılır. Kesin süre içinde alacaklıların zararı giderek artarsa mühlet kaldırılarak şartları varsa borçlunun iflasına karar verilir.

Kesin mühlet içinde komiser alacaklılara 15 gün içinde alacaklarını bildirmeleri için Ticaret Sicil Gazetesinde ve Basın İlan Kurumu’nun resmi ilan portalında ilan yapar ve adresi bilinen alacaklılara posta ile de ilanı tebliğ eder. Bunu takiben konkordato projesinin hazırlanması ve alacakların bildirilmesi ile tahkiki tamamlandıktan sonra konkordato projesini müzakere etmek üzere alacaklılar toplanmaya davet edilir. Toplantıdan 7 gün önceki 7 gün içinde belgeleri inceleyebilecekleri alacaklılara bildirilir.

Konkordato projesi alacaklılar toplantısında müzakere edilir. Alacaklı ve alacakların yarısını aşan çoğunlukla ya da kaydedilmiş alacaklıların dörtte biri ve alacakların üçte ikisini aşan çoğunlukla imza edilirse kabul edilmiş sayılır. Aksi takdirde konkordato reddedilmiş sayılır. Alacaklılar toplantısından sonra komiserin raporu ve imzalı toplantı tutanağı ve belgelerin sunulmasından sonra mahkemece duruşma günü ilan edilir. Duruşma sonucunda konkordato projesi tasdik edilir veya reddedilir. Kabul edilir ve kesinleşirse bu kere konkordatonun yerine getirilmesini temin etmek üzere kayyım tayin edilir ve kayyım vasıtasıyla gerekli gözetim, yönetim ve tasfiye işleri takip edilir, rapor alınır.

ALACAKLI ÇOĞUNLUĞU VE ALACAK ÇOĞUNLUĞU

- Yine çok önemli bir nokta da Konkordato projesinde şart olan yeterli çoğunluk. Yeterli çoğunluktan kastedilen nedir?

- Biraz önce konkordato projesi, alacaklılar toplantısında müzakere edilir. Kaydedilmiş alacaklı ve alacakların yarısını aşan çoğunlukla ya da kaydedilmiş alacaklıların dörtte biri ve alacakların üçte ikisini aşan çoğunlukla imza edilirse kabul edilmiş sayılır. Konkordato kabulü için alacaklı çoğunluğu ile alacak çoğunluğu birlikte olmalıdır. Alacaklı ve alacak çoğunluğu oranı yapılırken borçlunun bilançosunda bildirdiği kayıtlı alacaklarla, yasal ilan süresi içinde komisere bildirilen alacaklar dikkate alınır. İlanda belirtilen sürede alacağını kaydettirmeyen alacaklılar, toplantıya katılamaz. Ancak bilançoda kayıtlı bir alacak için süresinde kaydedilmesine bakılmaksızın çoğunluğun hesabında dikkate alınır. Yasada var olan imtiyazlı işçilik ve nafaka alacakları, imtiyaz haklarından açıkça vazgeçmez ise tenzilat konkordatosu çoğunluğu hesabında hesaba katılmazlar.

Borçlunun eşi ve çocuğu ile kendisinin ve evlilik bağı ortadan kalkmış olsa dahi eşinin anası, babası ve kardeşi, rehin alacaklısının rehinle karşılanan alacak miktarı ile 6183 sayılı yasa kapsamındaki amme alacakları alacak ve alacaklı çoğunluğunda hesaba ve dikkate alınmazlar.

MAHKEMENİN TASDİK KARARI

- Konkordatonun tasdik edilmesi ne anlama geliyor?

- Konkordatonun mahkemece kabul ve tasdik edilmesi kararı ilam mahiyetindedir. Konkordatonun tasdikini birden fazla borçlu istemiş ise konkordato isteminde bulunan her bir borçlu için koşulların varlığı ayrı ayrı saptanmalıdır. Konkordato projesi alacaklılar toplantısında müzakere edilerek 302. maddede öngörülen çoğunlukla kabul edilmiş, konkordato ile teklif edilen miktar borçlunun iflası halinde alacaklıların eline geçecek miktardan fazla, borçlunun teklif ettiği paranın tasdik anında borçlunun mevcut kaynakları ile orantılı, işçilik ve nafaka alacakları ile komiserin izniyle yapılan borçlanmalar için teminat gösterilmiş, yargılama giderleri ve harçları depo edilmiş, komiserin raporu olumlu ise gerekirse bilirkişi raporu da alınarak tasdik şartlarının hepsinin mevcut olması halinde mahkemece tasdik kararı verilebilir.

MAHKEME İZNİ OLMADAN SATAMAZ

- Konkordato başvurusunda bulunan şirket mallarını satabilir mi?

- Konkordato talebinde bulunan bir borçlunun mallarını satabilmesi hakkında, kanun, “Borçlu, mahkemenin izni dışında mühlet kararından itibaren rehin tesis edemez, kefil olamaz, taşınmaz ve işletmenin devamlı tesisatını kısmen dahi olsa devredemez, takyit edemez ve ivazsız tasarruflarda bulunamaz. Aksi hâlde yapılan işlemler hükümsüzdür. Mahkeme bu işlemler hakkında karar vermeden önce komiserin ve alacaklılar kurulunun görüşünü almak zorundadır” demektedir.

Bu düzenleme uyarınca mahkemenin izni dışında şirket mallarını satamaz. Konkordato süresinin ilanından sonra borçlu şirket, mallarını rehin edemez, taşınmaz mallarını satamaz, taşınmaz malları üzerinde mülkiyet hakkını kısıtlayıcı haklarlar oluşturamaz, mallarını bağışlayamaz rehin veremez.

TAKİPLER DURUYOR

- Konkordato başvurusunun ve kararının hacizlere ve takiplere etkisi ne oluyor?

- Geçici ve kesin mühlet içinde borçlu aleyhine 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanuna göre yapılan takipler de dahil olmak üzere hiçbir takip yapılamaz ve evvelce başlamış takipler durur. Kanun geçici ve kesin mühlet süresi içinde takiplerin iptalini değil durmasını kabul etmiştir. Konkordato mühleti kaldırıldığı takdirde takiplere kaldığı yerden devam edilir.

Rehinli alacaklılar ise mühlet devam ederken rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip başlatabilecekleri gibi, önceden başlattıkları takiplere de kaldıkları yerden devam edebileceklerdir. Ancak bu takiplerde rehinli mal muhafaza altına alınamayacak ve satılamayacaktır.

Yasanın 206 maddesinin 1.ci fıkrasında yazılı ve imtiyazlı olan işçilik alacakları ve nafaka alacakları için haciz yoluyla takip yapılabilir.

Konkordato mühleti içinde, borçlu aleyhine hangi alacak için olursa olsun hiçbir şekilde iflas takibi yapılamaz. Bu yasak kamu alacakları içinde geçerlidir. Konkordato mühleti içinde takip yasağı kapsamına, borçlunun şahıs varlığı haklarını konu alan takipler girmez. Yasanın 272 maddesine dayalı tahliye takibi yapılabileceği gibi, daha önce başlatılmış bu tür takibe de devam edilebilir.

Borçlunun borcuna kefil olan veya ipotek veren üçüncü şahıslar ise konkordato mühletinden yararlanamazlar.

İMTİYAZLI ALACAKLARDA HACİZ MÜMKÜN

- İşçi alacakları, ücretler ve kıdem tazminatları iflas durumlarının en büyük sorunlarından birisini yaratır. Konkordatonun işçinin alacaklarına etkisi nedir?

Konkordato mühleti içerisinde, yasanın 206. maddesinin birinci fıkrasında yazılı imtiyazlı alacaklar için sadece haciz yoluyla takip yapılabilir. İflas yoluyla takip yapılamaz. Bu alacaklar için konkordato mühleti içinde yapılacak takiplerde borçlunun malları haczedilebilir, muhafaza altına alınabilir ve satışı yapılabilir. Yasanın 206 maddesine göre işçilik alacakları, işçilerin iş ilişkisine dayanan ihbar ve kıdem tazminatları dahil alacakları imtiyazlı alacaklardır. Konkordato öncesi doğan işçi alacakları İcra İflas Yasasının 206. Maddesi uyarınca imtiyazlı alacaklardır. İşçiler ücret, kıdem ve ihbar tazminatı alacakları için konkordato mühleti içinde konkordato talep eden borçluya karşı haciz yoluyla icra takibi yapabilir veya yapılmış icra takiplerine devam edebilirler. İşçi alacaklarının konkordatoya yazdırılmış olması gerekir. Konkordatoya yazdırılmış işçi alacakları için konkordato zorunlu değildir. Herhangi bir indirime tabi olmaksızın alacaklarını talep edebilirler. Konkordatoya yazılmamış işçi alacakları imtiyazsız alacaklar gibi konkordato şartlarında ödenir. Konkordatonun tasdikinin kesinleşmesinden sonra doğan alacakların konkordato kurumu ile bir ilgisi yoktur.

İşçinin elindeki kambiyo senedinin işçilik alacağından kaynaklandığının ispatlanması halinde bu alacakta imtiyazlı alacak olarak kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takibe konu edilebilir.

İşçiler için işveren tarafından kurulan işverenin mal varlığından ayrı ve bağımsız yardım sandıkları, yardım teşkilatı ve derneklerin iş verenden alacakları birinci sırada imtiyazlı alacak olduğu için söz konusu sandık ve dernekler, konkordato talep eden borçlu işverene karşı haciz yoluyla takip yapabileceklerdir.

KONKORDATO İŞÇİYE FESİH HAKKI VERMEZ

- Konkordato kararının alınmış olması işçilere fesih hakkı verir mi?

- Konkordato kararının alınmış olması iş sözleşmesini sona erdirmez. Şirketin konkordato kararı almış olması tek başına işçilere haklı fesih hakkı vermez. Ücretleri düzenli ödendiği, iş koşulları ağırlaştırılmadığı sürece, kısaca konkordato dışında haklı bir neden olmadıkça işçiler iş sözleşmelerini sona erdirirlerse kıdem ve ihbar tazminatı alamazlar.