Döviz kurlarında dış piyasalara bağlı olarak Kasım ayı içinde yaşanan yukarı doğru dalgalanma devletin zirvesini harekete geçirdi. Kasım başında 3.1 TL olan dolar Kasım ayı sonunda 3.4 TL çıktı. Ardından 3.5 TL’ye yükseldi. Dövizdeki artışı durdurmak amacıyla Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2 Aralık 2016’da, "Yastığının altında döviz olanlar gelsin parasını altına dönüştürsün, gelsin parasını TL'ye dönüştürsün. Türk lirası, altın değer kazansın" çağrısı yaptı. Erdoğan, "Hiç endişe etmeyin, bu oyunu kısa zamanda bozarız. Bundan önce de bunu yaptılar, 2007-2008'de de yaptılar. O zaman ne dedim, 'teğet geçecek.' Aynı şeyi yine söylüyorum, teğet geçecek" dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu çağrısının ardından birçok kurum ve kuruluş kasa ve hesaplarındaki dövizleri TL’ye çevirdi. Bu çağrıya esnaf ve sade vatandaş da destek verdi. ‘TL’ye dön’ çağrısına en etkili karar hükümetten geldi. Hükümet yatırım ve özelleştirme ihalelerinin döviz yerine TL ile yapılacağını açıkladı.
Başta Borsa İstanbul, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Savunma Sanayi Müsteşarlığı (SSM), Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB), Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi (ÇOSB), Fındık Tanıtım Grubu döviz hesaplarını TL’ye çevirdi. İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) İnşaat Müteahhitleri Meclisi döviz bozdurup konut alanlara yüzde 2 indirim yapacağını açıkladı.
OSB’LER İÇİNDE İLK DESTEK ÇERKEZKÖY OSB’DEN
OSB’ler içinde ‘Dövizini bozdur, Türk Lirası değer kazansın’ çağrısına ilk destek Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi’nden (ÇOSB) geldi. ÇOSB Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Sözdinler, ÇOSB’nin finansal varlıklarını TL’ye dönüştürme kararı aldıklarını açıkladı. Sözdinler açıklamasında şunları söyledi: “Başta tekstil olmak üzere kimya, plastik, metal, elektronik, demir-çelik, beyaz eşya, vb. değişik sektörlerden 240 firmada 65.000’i aşkın kişinin çalıştığı karma nitelikli bir OSB olan Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi yıllık 20 milyar doları aşkın cirosu ve 3 milyar doları aşkın ihracatı ile ülkemizin en önemli üretim üslerinden birisidir. Ülkemizin içinde geçmekte olduğu sıkıntının aşılması konusunda dövizden TL’ye geçmek yönünde ÇOSB Yönetim Kurulu olarak fikir birliğine vardık. Bu sebeple Bölge Müdürlüğümüz tarafından bankalardaki finansal varlıklarımızı Türk Lirasına döndürerek Sayın Cumhurbaşkanımızın çağrısına reel sektörün temsilcileri olarak katkı sağlamayı bir görev olarak addettik. Kararımızın ülkemizin bu milli davasında küçük ama anlamlı bir çaba olarak görülmesini, gelişim potansiyeli yüksek ülkemiz üretim ekonomisine gönülden bir destek olduğunun bilinmesi hassasiyetiyle saygılar sunuyoruz.”
BIST’TEN ÖRNEK ADIM
Tüm nakdi varlıklarını TL'ye çeviren Borsa İstanbul (BIST) Başkanı Himmet Karadağ, "Borsa İstanbul A.Ş. olarak Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı çağrıya destek mahiyetinde, 2 Aralık 2016’dan itibaren tüm nakdi varlıklarının Türk Lirasına çevrilmesine ve Türk Lirası hesaplarında tutulmasına karar verdik. TL'ye olan güvenimizi yansıtmak için hazır değerlerimizde yer alan, ihtiyaç da duymadığımız varlıkları TL'ye çevirdik. Bu sadece varlık kalemleriyle ilgili de değil, tüm veri satışı ve diğer tüm sektörle ilgili çalışmalarımızda yer alan dolar-euro bazlı tariflerimizin de tamamını TL bazına çevirmek için geniş kapsamlı çalışma yaptık" dedi.
Attıkları adımın tüm kamu kurumlarına örnek olması gereken bir çalışma olduğunu söyleyen Karadağ, "Önümüzdeki dönemde bu kapsamda diğer tariflerimizle ilgili çalışmaları da paylaşıyor olacağız" dedi.
İSKİ VE İETT TL’YE ÇEVİRDİ
Bu çerçevede İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve bünyesindeki kurum ve kuruluşlar tüm tasarruflarını Türk lirasına çevirme kararı aldı. Mali işlerden sorumlu İBB Genel Sekreter Yardımcısı Eyyüp Karahan, “İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile bağlı kuruluşlar İSKİ ve İETT'nin yanı sıra iştirak şirketlerinin toplam 41 milyon 753 bin 334 dolar, 455 bin 824 euro ve 393 sterlini Türk Lirasına çevrilecek” dedi.
SSM’DEN DESTEK GELDİ
Milli Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada ise, “Dövizden Türk Lirası’na dönüş çağrısı çerçevesinde MSB'ye bağlı Savunma Sanayi Müsteşarlığı’nın (SSM) kullanımında olan Savunma Sanayii Destekleme Fonuna ait 262.7 milyon ABD Doları ile 31.3 Milyon Avro bugün itibarıyla Türk Lirası’na çevrilmiştir" denildi.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ise, doğalgaz dağıtım ihalelerine dolar yerine Türk Lirası cinsinden çıkma kararı aldı.
Ankara’da Armada Alışveriş Merkezi ile Panora Alışveriş Merkezi, kira sözleşmelerini Türk Lirası’na dönüştürme kararı aldı.
Türk Standardları Enstitüsünce (TSE), kurumun döviz cinsi varlıklarının tamamının Türk lirasına çevirdi. Türk Hava Yolları (THY) vergi dâhil Türkiye çıkışlı Umre ücretleri TL cinsinden uygulayacak. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından 26 Ağustos 2015'te katma değer vergisi (KDV) dahil yaklaşık 4 milyar euro bedelle gerçekleştirilen 4,5G ihalesinin 657 milyon 171 bin 462 euro tutarındaki son taksit ödemesinin de Türk Lirası olarak yapılması kararlaştırıldı.
