Değerli sanayiciler, hepimizin bildiği gibi günümüzde çok hızlı değişimler olmaktadır. Daha birkaç yıl önce "Bilgi Çağına" girdik demiştik. Girdiğimiz bu "Çağ"a bazı çevreler bilgi çağı derken bazı çevreler de “iletişim çağı” demeye başladı. Neyse ki iki kelimeyi birleştirerek yeni bir kelime üretildi ve "Bilişim Çağı" denilerek ortak bir isim bulundu. Bilişim çağına henüz tam alışamamıştık ki peşinden "Dijital çağ" başladı. Daha yeni yeni "Dijital Çağ"dan söz ediyorken bu günlerde de "Endüstri 4.0", Nesnelerin İnterneti ,"Bulut Teknolojisi " gibi kavramlar ortaya çıktı.
Adı her ne olursa olsun bütün bu yukarıda sözünü ettiğim gelişmeler temel olarak, bizleri, kuruluşlarımızda varolan bütün iş süreçleriyle ilgili veri toplamaya ve bu verilerden de bilgi üretmeye zorlamaktadır. Biz yöneticiler bu zorunluluğun farkında olmalı ve gerekenleri yapmak için geç kalmamalıyız. Çünkü bundan 20-30 yıl öncesine kadar dünyadaki bu tür gelişmelere ayak uyduramayan şirketler belki "düşe kalka"da olsa yollarına devam edebiliyorlardı. Ancak günümüz dünyasında bu artık imkansız görünüyor. Hangi boyutta olursa olsun bu gelişmelere ayak uyduramayan şirketlerin geleceği çok parlak görünmüyor.
Dijital çağın iki temel işlevi “Verilerin toplanması(ERP)” ve "iş zekası" olarak da ifade edilen, verilerden bilgi elde edilmesidir (BI-Business Intelligence). Bu yazımda günümüzde çok önemli olduğunu düşündüğüm bu iki konuyu açıklamaya çalışacağım.
ERP (ENTERPRISE RESOURSE PLANNING)
ERP terimi, Türkçe'ye "Kurumsal Kaynak Planlaması" şeklinde tercüme edilebilir. Günümüzde hemen hemen bütün işyerlerinde bilgisayarların kullanımı oldukça yaygındır. Bu bilgisayarlarla birlikte iş süreçlerine ve işletmedeki işgücü, makine, malzeme gibi bütün kaynaklara yönelik veri toplamaya yarayan bazı programlar da kullanılmaktadır. Ancak ERP uygulamaları işletmenin tüm kaynaklarına ait verilerin birleştirilerek ortak bir veri tabanında toparlayan ve kullanılmaya hazırlayan sistemlerdir. Üretim yönetimi yazılımları, planlama yazılımları, otomasyon sistemleri, muhasebe programları gibi veri üretme alanlarındaki bütün verileri kendi çatısı altında toplayan bütünsel bir sistemdir.
ERP sistemleri bazen yukarıda sözünü ettiğimiz küçük yazılım programlarının birleştirildiği bir paket halinde de olabilmektedir. Ancak ERP sistemleri, kullanıcıları, bu alt yazılımların ara yüzleri ile uğraşmaktan kurtarmaktadır. Yani ERP sistemleri işletmede verileri üreten yazılımların hepsini tek bir yazılımda birleştirmektedir. Böylelikle tüm veriler tek bir veritabanında birikmekte ve kullanımı daha kolay olmaktadır. Sipariş alma, stoklama, planlama, üretim, sevkiyat, faturalandırma ve muhasebeleştirme gibi bir çok süreçlere ait yazılım modülleri ERP çatısı altında birbirleriyle entegre olarak çalışır. Dolayısıyla farklı amaçlar için farklı raporlar üretildiğinde, bütün raporlardaki veriler aynı kaynaktan üretilmiş olur. Örneğin sipariş sistemine ait veriler ile hammadde ve malzeme stok sistemine ait veriler birbirini doğrularlar ve birbirleriyle uyumludurlar. Bu yazıdaki esas amaç ERP konusuna dikkat çekmektir. Konu çok teknik bir konu olup uzmanlardan ve uzman firmalardan destek almak gerekir.
"Türkiye'de faaliyet gösteren belli başlı ERP çözümleri şöyledir (alfabetik sıraya göre dizilmiştir):
Yerliler; AVAKOZA, CANIAS, CPM, LOGO, MİKRO, NETSİS, UYUMSOFT, WORKCUBE.
Yabancılar; ABAS, AXAPTA, EPICOR, IFS, NAVISION, ORACLE, SAP."
İŞ ZEKASI (BI-BUSINESS INTELLIGENCE)
İş Zekası (Business Intelligence), ERP sistemleriyle elde edilmiş olan ham verileri işleyerek daha anlamlı ve kullanışlı hale getiren sistemlerdir. İş Zekası sistemleri işletmelerin stratejik planlamaları için, rekabet şartlarını iyileştirmek için, önemli kararlar alabilmek için, talep tahminleri yapabilmek için, süreçlerin performansını incelemek için gerekli olan raporları üreten sistemlerdir. Bir başka deyişle İş Zekası sistemleri süreçlere ilişkin verileri kullanarak analizler, kıyaslamalar, değerlendirmeler yapan ve bunların sonucunda da raporlar üreten sistemlerdir.
Globalleşen dünyada bütün işletmeler yurtiçindeki rakiplerinin durumlarından etkilendikleri kadar yurtdışındaki rakiplerinden de etkilenmektedirler. Hatta sektör dışında gelişen diğer yurtiçi ve yurtdışı ekonomik gelişmeler de kuruluşları oldukça yakından ilgilendirmektedir. Böyle bir ortamda kuruluşlar hızlı ve doğru kararlar vermek zorundadırlar. İşte böyle durumlarda, iş zekası programları şirketlere çok büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Çünkü bu sistemler sayesinde, işletme yöneticileri gerek duydukları analizleri ve raporları en kısa zamanda elde edebilirler. Üstelik bu raporlar gerçek zamanlı verilerden ve anlık bilgilerden üretilmiş raporlardır.
Kuruluşlarındaki bütün iş süreçlerine ait süreç performans kriterlerini sürekli olarak ölçmek, bu süreçlere ilişkin verileri ERP, BI gibi çözüm sistemlerini kullanarak değerlendirmek yöneticilere çok büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Çünkü stratejik kararlar ya da talep tahminleri gibi kritik kararlar verilirken, anlık verilerin toplanması, değerlendirilmesi, bunlardan online bilgilerin elde edilmesi ve bu bilgilerden üretilen raporların kullanılması büyük önem taşımaktadır.
EL YORDAMIYLA BAŞARI GELMEZ
Günümüz yöneticileri şunu bilmelidirler ki, artık konvansiyonel yöntemlerle, el yordamıyla ya da "yılların tecrübesiyle" şirketlerimize başarı kazandırma şansımız azalmıştır. Çünkü artık günümüzde, Endüstri 4.0, Yapay Zeka, Derin Öğrenme(Deep Leaning), Nesnelerin İnterneti, Akıllı Robotlar, Digital Twin, Dijital Fabrika, Karanlık Fabrika, İş Zekası gibi yeni kavramlar iş dünyasında önemli bir alan kaplamaktadır. Hiçbir işletme "Bu kavramlar bizi ilgilendirmez, Bizim boyutumuz küçük veya "Bizim sektörde bu kavramların yeri yok" diye düşünmemelidir. Hangi boyutta olursa olsun ya da hangi sektörde olursa olsun bütün işletmeler bu tür gelişmelerin kendi özel durumlarına göre herhangi bir yerinde mutlaka bulunmak zorundadırlar.
Güzel yazı. Elinize sağlık