GİRAY DUDA
Çok kısa süre içerisinde dünya çapında hızlı değer artışı ile yüksek düzeylere gelen Bitcoin hakkındaki her türlü ayrıntıyı KPMG Şirket Ortağı Sinem Cantürk’e sorduk.
- Sayın Cantürk, Bitcoin nasıl bir ihtiyaçtan doğdu, nasıl bir yoldan geçti ve neden bu kadar önemli.
- 18 Ağustos 2008’de bitcoin.org alan adının kayıt altına alınmasının ardından 2009 yılında ilk bitcoin tedavüle çıktı. Aslında 2000’li yılların başında da sanal para kavramı hayatımızdaydı, ancak sanal ortamlardaki güvenlik konusunu ve müşterilerin herhangi bir bankaya bağlı olmadan, uçtan uca işlem yapabilmeyi talep etmesini, çıkış nedenleri arasında sayabiliriz.
Bitcoin’in büyümesi 2011 yılından itibaren başladı demek daha doğru olur. Bitcoin’in tanınırlık süreci, bazı organizasyonların bağış olarak bitcoin kabul etmesi ile başladı ve yıllar içinde birçok ticari kuruluşun bitcoini bir alışveriş aracı olarak tanımasıyla devam etti. Bitcoin haricinde bu süreçte birçok altcoin de piyasaya çıktı ve şu anda sayıları 1000’i geçmiş durumda. Piyasaya çıkan ilk coin olması ve hâlihazırda diğer altcoinlerin takasında kullanılması ve 100 milyar doları geçen pazar büyüklüğü bitcoin’i bu kadar önemli hale getiriyor.
BITCOIN’DE BANKA VE KREDİ KARTI YOK
- İnternet ödemelerinde uzun süreden beri kullanılan Paypal gibi Dijital Para ile Kripto Para arasındaki fark nedir?
- Dijital paralarda ödeme ve transfer işlemlerinde kişilerin para yatırması, bankacılık veya farklı bir ödeme altyapısını kullanması, kullanıcıların kredi kartı ve benzeri bir ödeme aracı kullanması gerekir. Kripto paralarda ise aracı kuruluşa, farklı bir ödeme yöntemine veya aracına gerek duymadan doğrudan bitcoin para birimi üzerinden alışveriş ve para transferi gerçekleştirilebilir. Dolayısıyla geleneksel ödeme yöntemlerinin ve araçlarının aksine bitcoin ayrı bir para birimi olarak düşünülebilir.
BITCOIN’İN GÜVENLİĞİ MAKSİMUM DÜZEYDE
- Bitcoin, sanal ödemelerde yaşanan güvenlik sorunlarını ortadan kaldırıyor mu?
- Bitcoin bir kripto para, dolayısıyla para iletimi konusunda gelinen en son kriptografik yöntemler kullanılıyor. Buna ek olarak kullanılan blockchain teknolojisiyle merkezsizleştirilmiş ve bir P2P (eşler arası) ağ ile tüm ödeme ve para transferleri kayıt altına alınıyor ve her biri için hashlenmiş bloklar ile güvenlik sağlanıyor. Bu durum da güvenlik açısından kullanıcı dikkatsizliği haricinde güvenlik sorununu ortadan kaldırıyor.
BITCOINLER KAYIT ALTINDA
- ‘Bir yere bağlı olmayan para’ hem şaşırtıcı hem de tedirgin edici. Bu konuyu biraz açar mısınız?
- Bitcoin transfer ödeme sürecini bu anlamda bahsettiğim gibi eşler arası (P2P) ağ yöntemine benzetebiliriz. Dolayısıyla herhangi bir banka veya devlet güvencesi olmadan işlemler gerçekleştiriliyor. Bu sürecin devam etmesini ise miner’lar, yani madenciler sağlıyor. Madenciler blokların şifrelenmesinde görev alıyor ve algoritmalar yardımı ile zincir hash’leniyor, yani şifreleniyor ve işlemler gerçekleştiriliyor. Sistemi ayakta tutan ve gözetimini sağlayan kişiler madenciler.
Bu süreç durduğu anda para transferi ve ödemeler de durduğu için dağıtık sistemde sürekli olarak gözetimin sağlanması gerekiyor. Paranın bir yere bağlı olmaması endişe verici gözükse de dağıtık sistemde tüm işlemler kayıtlı olduğu için kullanıcı hata ve dikkatsizliği haricinde güven sorunu bulunmuyor.
SİSTEM BLOCKCHAIN ÜSTÜNDE ÇALIŞIYOR
- Bitcoin’in öne çıktığı ‘kripto paralar’ nasıl kayda geçiriliyor? Blockchain teknolojisinin kripto paralara sağladığı faydalar nelerdir?
- Bitcoin, blockchain teknolojisi ile kayda geçiriliyor. Her bir blok kendi hash’ine sahip dolayısıyla bu dağıtık ağ ile bloklar birbiri ile bağlantılı ve şifrelenmiş şekilde tüm kayıtlar ile saklanıyor. Bu teknolojinin faydadan çok zorunluluk içermesi önemli bir konu. Çünkü bir kuruma bağlı olmayan sistemin başka türlü çalışması mümkün değil. Bu yolla kişiler kendilerini güvenceye alırken aynı zamanda anonim işlem de gerçekleştiriyorlar.
HIZLI GERİ DÖNÜŞ OLMAZ
- Bitcoin’in fiyatı nasıl saptanıyor? Neden bu kadar hızla fiyatı yükseliyor ve gelecekte aynı hızı sürdürecek mi? Aynı hızda geri dönüş söz konusu olabilir mi?
- Bitcoin fiyatı, ekonomik gelişmeler ile herhangi bir paralellik göstermeden yükselişini sürdürüyor. Bu yükseliş ise taleple yani piyasanın arz ve talep koşulları ile ilgili. Bitcoin üretimi sınırlı ve piyasada bulunabilecek olan maksimum miktarı 21 milyon bitcoin, dolayısıyla arzın sınırlı olması ile fiyat yükseliyor.
Gelecekte bitcoin’in yükselişinin devam edeceğini ancak dünyada hukuki bir zemine oturmasıyla yükselişinin yavaşlayacağını düşünüyorum. Mevcut durumda ise piyasanın dengesizliğinden dolayı bir gün içinde yüzde 25’e kadar düşüş ile karşılaşabiliyoruz. Ancak aynı hızda geri dönüşün, bitcoin’in de tanınırlığının artmasıyla çok mümkün olduğunu düşünmüyorum.
YATIRIM ARACI OLARAK KAZANÇ DA OLUR KAYIP DA
- Bitcoin, bir yatırım aracı olarak düşünülebilir mi? Güvenli bir biçimde saklanabilir mi?
- Bitcoin, anlık işlem yapılabilmesinden dolayı bir yatırım aracı olarak görülebilir ve Türkiye’de bu durumu engelleyen bir yasa bulunmuyor. Ancak mevcut durumda piyasanın dengesizliği dikkate alındığında, stabil bir yatırım aracı demek doğru olmaz. Böyle bir piyasa ortamında yatırımcıların kazançları büyük olabildiği gibi, kısa bir süre içerisinde büyük kayba da uğrayabilirler.
Bitcoin yatırımları cüzdanlar (wallet) aracılığı ile yürütülüyor, dolayısıyla kullanıcı hata ve dikkatsizliği (cüzdan şifresinin çaldırılması, hacklenme) dışında bir güvenlik açığı bulunmuyor.
