Merkez Bankası 21 Ekim 2021’de faizlerde iki puan indirim yaptı. Faiz yüzde 18’den yüzde 16’ya düşürüldü. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu’nun (PPK), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını 200 baz puan indirerek yüzde 16'ya düşürmesinin ardından döviz kurları artışa geçti. Faiz kararı öncesi 9.28 olan TL 21 Ekim 2021 Perşembe günü 9.40 liradan işlem görmeye başladı. Euro/TL'de de 11.05'lik rekor görüldü. Merkez Bankası dolar alış kuru 25 Ekim’de 9.7362 TL olarak ilan edildi. Boru Hatlarıyla Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) 1 Kasım 2021 tarihi itibarıyla toptan sanayi doğalgazı satış fiyatına yüzde 46 zam yaptığını açıkladı.
Reel sektör temsilcileri dövizdeki yükseliş ve doğalgazın toptan satış fiyatına yapılan zam sonrası nitelikli ve sürdürülebilir büyüme için fiyat istikrarı ile güvenin önemine dikkat çektiler. Doğalgaz zammı ve faiz indirimi sonrası reel sektör temsilcilerinin görüşleri şöyle:
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu- Merkez Bankası’nın faiz indirimi kararı sonrası hem uzun vadeli faizlerin hem de döviz kurlarının artması reel sektörümüzü tedirgin etmektedir. Temennimiz piyasadaki faizlerin ve enflasyonun düşeceği, finansal istikrarın tesis edileceği ortama en kısa sürede kavuşmaktır. Türkiye’nin daha çok üretim, yatırım ve istihdama ihtiyacı var. Sanayide doğalgaza yapılan yüzde 48 zam üretim maliyetlerini ve enflasyonu artıracaktır. Üretim ve yatırıma daha fazla destek olup sanayimizin rekabet gücünü korumalıyız.
İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) ekim ayı Meclis toplantısı, 27 Ekim 2021 tarihinde video konferans yöntemiyle yapıldı. İSO Meclis Başkanı Zeynep Bodur Okyay’ın başkanlığında yapılan İSO Meclisi’nin ana gündem maddesi “İstikrarlı, Nitelikli ve Sürdürülebilir Bir Ekonomik Büyüme İçin Fiyat İstikrarı ve Güvenin Önemi” oldu.
İSO Meclisi’nde konuşan İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, “Enflasyon-kur-faiz göstergelerindeki değişimler nedeniyle geleceğe yönelik öngörü yapmakta zorlanıyoruz. Sürekli fiyat istikrarı ve finansal istikrara vurgu yapmamızın nedeni, enflasyonist bir büyüme yapısının nitelikli ve sürdürülebilir olamayacağının farkında olmamızdır. Son 20 yıldır elde ettiğimiz kıymetli kazanımlardan asla vazgeçmemeliyiz, bunun karşılığı büyüme olsa bile. Büyüme pahasına enflasyon görüşü ülkemizin yararına değil, asla kabul etmemeliyiz” dedi.
Bahçıvan şöyle devam etti: “Merkez Bankamızın temel amacı olan fiyat istikrarından uzaklaşıldı, destekleyici amacı olan finansal istikrar da risk altına alındı. Faizlerin düşmesini hepimiz arzu etsek de serbest piyasa koşullarında gerçekleşen fiyatlamalar var. Belirsizliği ortadan kaldırmadığınız, güven ve öngörülebilirliği artıramadığınız sürece düşük faizlerin olumlu etkileri kısa süreli olacak, orta vadede finansal istikrar riskleri artacak. Sürekli yıpranan TL karşılığında oluşan ihracat artışının uzun vadeli bir başarı getireceğine inanmıyoruz. 2021 Türkiyesi’nde eski dönemlerin ‘yap devalüasyonu, artır ihracatı!’ zihniyetiyle yaşayan, finansal istikrardan uzaklaşıp devalüasyonlardan medet uman sanayici-ihracatçı olmak istemiyoruz. Bu açıklamaları, sanayimizin bugününden ziyade geleceği adına yapıyoruz.”
İSO Meclis Başkanı Zeynep Bodur Okyay- “Türkiye ekonomisinin mevcut ortamında, Merkez Bankası’nın geçtiğimiz hafta aldığı yeni bir kararla politika faizini 200 baz puan indirmesi, hepimizin gündemine yeni tartışma konuları taşıdı. Gözümüz ister istemez bir yanda döviz kurunda iken, diğer yanda da hükümetin enflasyonla mücadeleden vazgeçip geçmediği, yeni hedefin cari açığı azaltmak olup olmadığı, bu yeni duruşun yerli ve uluslararası yatırımcı açısından ne ifade ettiği gibi konuları, bulunduğumuz her platformda tartışmaya başladık. Tüm bu tartışmalar bir yana ekonominin temelindeki yegâne unsurun güven olduğu malumunuz. Güven ve istikrar, hepimizin içinde bulunduğu geminin tekrar gerçek rotasına dönmesi için önemli iki şart. Fiyat istikrarını sağlamak, bu güven altyapısının önemli bir bileşenidir.”
OSBDER Yönetim Kurulu Başkanı Hilmi Uğurtaş- Dövizin yarın ne olacağının tahmin edilemediği bir ortamda üretim planlaması yapmanın, sipariş almanın ya da vermenin, ayakta kalmayı sağlayacak kârlılığı ve verimliliği tutturmanın imkansız. Bu döviz hareketleri biz sanayicileri gerçekten çok yordu ve çok uzun bir yolu önümüzü görmeden yürümemize neden oldu.
Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu- Sanayide önemli bir maliyet kalemi olan doğalgaza gelen yeni zamlar, önümüzdeki günlerde ÜFE’den sonra TÜFE’de de fiyat artışlarına neden olacak.
Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Başkanı Memiş Kütükcü, “Enerjideki maliyet artışları sanayicilerin rekabet güçlerini olumsuz etkiliyor. Sanayici maliyetlerdeki tüm artışlara rağmen üretime ve ihracata devam ediyor. Son dönemde enerji başta olmak üzere, hammadde, lojistik gibi kalemlerde artan maliyetler iş dünyasını zorluyor. BOTAŞ tarafından 1 Kasım itibariyle sanayi abonelerinin kullandığı doğalgaz için yüzde 48.4, elektrik tüketim santrallerinin kullandığı doğalgaz için de yüzde 46.8 zam yapıldı. Böylece yılbaşından bu yana doğalgaza yapılan zam oranı yüzde 147.5’a ulaştı. 1 Ocak’ta sanayicimiz bin metreküp doğalgaz için bin 414 lira öderken, 1 Kasım itibariyle 3 bin 500 lira ödeyecek. Ayrıca elektrik üretim amaçlı doğalgaz kullanan kojenerasyon tesislerindeki doğalgaza yılbaşından bu yana gelen zam oranı da yüzde 182’ye ulaştı. Bu oranlar gerçekten çok yüksek. Doğalgazda artan maliyetler elektrik fiyatları ve enflasyonu yukarıya doğru taşıyacak.”
BÜYÜKDEDE: KONUNUN YENİDEN ELE ALINMASINA ÇALIŞACAĞIZ
Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Hasan Büyükdede, “Sanayinin kullandığı doğalgaza yapılan zamma sektör haklı olarak bir hassasiyet gösterdi. BOTAŞ’ın zam açıklaması sonrası İSO Meclis Başkanı Zeynep Bodur ile çeşitli yazışmalar yaptık ve kendisi konuyla ilgili görüşlerini iletti. Aynı zamanda sektördeki arkadaşlarımız doğalgaz zammı konusunda fikirlerini beyan etmişlerdir. Bu konuyla ilgili bakanlık olarak biz burada eğer uygulama tekniğinde bir yanlışlık varsa, uygulama yapısında bir değişiklik arz ediliyorsa bu konuyla ilgili olarak taraflarla bakanlığımız nezdinde bir görüşmeyi koordine edeceğim. Bir program yapıp özellikle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak bu konunun tekrar masaya yatırılmasını sağlamaya gayret edeceğiz” dedi.
