ZEKİ ÖKTEN YEŞİLÇAM’DA ÖZGÜN BİR YÖNETMEN (Senaristler, Filmler ve Söyleşiler)/ Şükran Kuyucak Esen/ Araştırma-İnceleme/ Agora Kitaplığı/ 416 sayfa
“80’ler Türkiyesi’nde Sinema”, “Türk Sineması’nın Kilometre Taşları-Dönemler ve Yönetmenler”, “Sinemamızda Bir Auteur Ömer Kavur” kitaplarının yazarı Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Sinema Anabilim Dalı Başkanı Şükran Kuyucak Esen sinema kitaplığınızda mutlaka bulunması gereken bir çalışmaya daha imza attı. Esen, yeni kitabında uluslararası ve ulusal çapta çok sayıda ödüle sahip Zeki Ökten sinemasını inceliyor. Yazar, Yılmaz Güney’in cezaevinden, Zeki Ökten’le yazışmalarını belgeleyerek, Güney sinemasının da derinliklerine ulaşıyor.
“Sürü”, “Faize Hücum”, “Kapıcılar Kralı”, “Çöpçüler Kralı” ve “Güle Güle” filmlerinin unutulmaz yönetmeni Zeki Ökten’i, yaşamı ve eserleriyle ele alan araştırma, aynı zamanda okuyucularına 1960’lardan günümüze Türk sinemasının genel atmosferini de aktarıyor. Yazar, Zeki Ökten’le yaptığı söyleşi üzerinden Yeşilçam sinemasının ayrıntılarına ve erkek egemen yapısına dikkat çekiyor.
Esen araştırma ve incelemesinin çatısını, Zeki Ökten’in anlatısında izi olan dört senarist üzerine kurmuş. Çünkü sıradan insanın toplumsal yolculuğunun anlatıcısı olarak gördüğü yönetmenin, en olgun anlatısına bu senaristlerle işbirliği yaptığında ulaştığını belirliyor. Umur Bugay, Yılmaz Güney, Fehmi Yaşar ve Fatih Altınöz’ün Zeki Ökten sinemasına katkılarını görmeye çalışıyor. Bu nedenle Zeki Ökten’i, senaristlerinin anlatımından da tanımak için Bugay, Yaşar ve Altınöz’le ayrı ayrı uzun söyleşiler yapıp kitapta yayınlıyor.
Senarist Umur Bugay söyleşisiyle, Kemal Sunal filmlerinin perde arkasını sergiliyor. Yılmaz Güney’in cezaevinden, Zeki Ökten’le yazışmalarını belgeliyor ve Güney sinemasının da derinliklerine ulaşıyor. Senarist Fehmi Yaşar söyleşisiyle, “Faize Hücum”, “Ses” gibi “dönem” filmlerinin çekim macerasını ve Ökten’in naif ama cesur dünyasını yakalıyor. Yazar, Zeki Ökten’in doksanlı yılların nefes almakta zorlanan Türk sineması içinde, ortak çözüm yolları arayışına katılımını ve Kemal Sunal’lı televizyon dizisi çekim denemelerini de değerlendiriyor. Son üç filminin senaryo yazarı Fatih Altınöz söyleşisi ve “Güle Güle” filmi üzerinden, 2000’li yıllarda hem Zeki Ökten’in hem de Türk sinemasının bulduğu çıkış yollarını çözümlüyor.
Zeki Ökten, Türkiye’nin popüler- ticarî sineması Yeşilçam’da yer almasına karşın, kalıcı işlere imza atmış usta yönetmen. Filmlerine duygularını katarken gerçeklikten de uzaklaşmıyor ve akıcı anlatımıyla izleyicisini yakalarken, toplumdaki çelişkileri de görmesini sağlıyor. Zeki Ökten’in anlatısındaki ustalığı ve özgün yaklaşımı belirgin kılmayı amaçlayan bu kitap, onun sinemasal yaşamını dönemlere ayırıyor. Zeki Ökten’i, çalışmalarından yola çıkarak, ilk dönem filmleriyle Ticarî Yapımların “Rejisör”ü Olarak; bunların içinden seçtiği bazı filmleriyle Özgün Duygusal Filmlerin “Yönetmen”i Olarak; anlatı dilinin olgunlaştığı filmleriyle Sıradan İnsanın Toplumsal Yolculuğunun “Anlatıcısı” Olarak ve film çekmenin zor olduğu bir ara dönemdeki televizyon dizileriyle Bekleyişteki Sanatçı Olarak, dört grup altında inceliyor.
Çok aranan Ömer Kavur kitabı genişletilmiş baskısıyla raflarda
SİNEMAMIZDA BİR ‘AUTEUR’ ÖMER KAVUR/Şükran Kuyucak Esen/ Araştırma-İnceleme/ Agora Kitaplığı/ 496 sayfa
Akademik çevrelerde ve sinema tutkunları tarafından büyük bir ilgiyle karşılanan SİNEMAMIZDA BİR ‘AUTEUR’ ÖMER KAVUR kitabının gözden geçirilmiş ve genişletilmiş yeni baskısı Agora Kitaplığı tarafından yapıldı. Yazar, on dört filmiyle Türk sinema tarihi içinde özgün bir yeri olan ve yıllar geçtikçe değeri çok daha iyi anlaşılan Ömer Kavur sinemasındaki dilin farklılığını ve filmlerdeki derinliği bu kitaptaki analiz ve çözümlerle ortaya koyuyor. Kavur filmlerini tek tek ortaya koyup çözümleyen kapsamlı bir çalışma ortaya koyan Şükran Kuyucak Esen, onun sinemasını şöyle anlatıyor: “Çok estetik çerçevelemeleriyle, konuyu güçlendiren mekân seçimleriyle ve telaşsız, sakin ama ustaca anlatım diliyle gerçekleştirdiği 14 filmiyle Türkiye sineması için bir kazançtır, Ömer Kavur. O'nun ruhunu perdeye yansıtmadaki coşkusu 'auteur'lüğünün (yaratıcılığının) en görkemli kanıtıdır.”
Adına Amerika'nın en saygın sinema kuruluşlarından Anthology Film Archive'de ve Selanik, Montpellier, Kalküta gibi dünyanın önemli festivallerinde saygı ve toplu gösterimler düzenlenen Kavur, Türkiye sinemasında 'auteur' denince akla gelen en önemli yönetmenlerden biri. 'Anayurt Oteli' ve 'Gizli Yüz'le Venedik Film Festivali'nin ana yarışma bölümüne katılma başarısı gösteren 'Gece Yolculuğu' ve 'Akrebin Yolculuğu'yla Cannes Film Festivali’ne katılan Kavur, yurtiçi ve yurtdışında ödüller aldı. Senaryolarını Onat Kutlar, Selim İleri, Firuzan, Orhan Pamuk, Barış Pirhasan, Feride Çiçekoğlu, Macit Koper gibi yazarlarla birlikte yazdı. Filmlerinde yabancılaşma, yalnızlık, dışlanmışlık, zaman ve ölüm temalarının izini sürdü. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Sinema Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Esen’in bu çok kapsamlı çalışması sinema kitaplığınızda mutlaka bulunması gereken önemli bir kitap.
49. Uluslararası Antalya Film Festivali için hazırlanan, “Her Şeye rağmen Ayakta; 90’lı Yıllar Türkiye Sineması” kitabının editörlüğünü ve bazı bölümlerinin yazarlığını yapan Esen’in, “80’ler Türkiyesi’nde Sinema”, “Türk Sineması’nın Kilometre Taşları-Dönemler ve Yönetmenler”, “ZEKİ ÖKTEN Yeşilcam’da Özgün Bir Yönetmen (Senaristler, Filmler ve Söyleşiler)” adında yayınlanmış kitapları da var.
