Prof. Dr. Faruk ŞEN
Türkiye belirli konularda dünyaya örnek olabilecek nitelikte somut adımlar atıyor ve başarılı oluyor. Dünya’da havacılık sektörü krize girip Swiss Air başta olmak üzere birçok hava yolu şirketi kapanıp hatta iflaslarını verirken, Türkiye’de hava ulaşımı büyük ölçüde gelişiyor ve Türk halkı artık otobüs yolculuklarına son veriyor.
Türkiye gibi 781 bin kilometrekareden oluşan bir ülkede hava ulaşımı her geçen gün daha da önem kazanıyor. Türkiye’de hava ulaşımında THY’nin yanında her geçen gün sayıları artan havayolu şirketleri artık hava yoluyla Türkiye’yi ciddi bir ağ sistemi içinde örmüş bulunuyor. Bugün İstanbul’dan Mardin’e, Van’a veya Kars’a uçakla üstelik uygun fiyatlarla gitmek çok mümkün hale gelmiş bulunmaktadır.
Türkiye’nin tanınmış havayolu şirketlerinin dışında Türkiye’de özel uçağı olanların sayısı fazla artmamaktadır. Bugüne kadar tespit edilen rakamlara göre Türkiye’de özel uçağı olan Türk işadamlarının sayısı 35’tir. Özel havacılıkta Türkiye’de en az kullanılan havayolu araçlarının başında helikopter gelmektedir. Türkiye’de 2011 yılında helikopter sahibi olan kuruluşların ve bireylerin sayısı 62’yi geçmemektedir. Belirli bankalar, işadamları helikopteryle ulaşımı sağlamaktadırlar. ‘Garanti Bankası Anadolu Toplantıları’na konuklarını ve konuşmacılarını helikopter ile götürürken inşaat sektöründe de birkaç kişide helikopter bulunmaktadır. Helikopter, ulaşım için büyükşehirlerde kullanılacak en iyi araçların başında gelmektedir. İstanbul’un keşmekeşi, Çekmeköy’den Hadımköy’e olan uzaklığı helikopterler vasıtasıyla kısa mesafeler haline gelebilmektedir. Bugün helikopterler ortalama 600 kilometreyi bir yakıtla gitmektedirler ki bu da az bir mesafe değildir. “Neden helikoptere bugüne kadar fazla ısınamadık?”sorusunun cevabının araştırılması şarttır.
AUGUSTA, SİKORSKY, BELL
Dünya piyasasında helikopter sektöründe Eurocopter, Augusto, Sikorsky ve Bell tam ağırlıklarını koymuş bulunmaktadırlar. Bu helikopterler Avrupa ve Amerika’da çok sık bir şekilde kullanılmakta ve mesafeler oldukça kısaltılmaktadır. Bell ve Sikorsky her geçen gün daha büyük bir şekilde pazar paylarını arttırırken aynı gelişmeyi Augusto helikopterlerinde de görmek mümkündür. Avrupa’daki “broker”lar Türkiye pazarı konusunda da ciddi araştırmalar yapmaktadırlar.
Bell 1935 yılında kurulup, 1982 yılında Textron Inc. Firmasinin mülkü haline gelmiş ve bugüne kadar 35.000 helikopter üretmiş Kanadali bir şirkettir.
Sikorsky sirketi 1889 Ukrayna doğumlu Igor Skorski tarafindan 1923 yılında Amerika’da kurulmuş ve 1934 yılında United Technologies Corporation (UTC) şirketinin bir bölümü olmuştur.
Augusta Helikopterleri Italyan-Ingliz şirketi olarak 1960’lı yıllarda kurulan Augusta Westland’tin ürettiği bir helikopterdir. 2010 yılında Polanyalı PZL-Swidnik Helikopter şirketini satın alarak Doğu ülkelerine açılmayı sağlamıştır.
AGUSTA WESTLAND AW 109
AgustaWestland AW109, hem sivil hem de askeri kullanıma yönelik kullanılan çok amaçlı bir hafif helikopterdir. Çift motorlu bu hafif helikopter, biri pilotun yanında olmak üzere 7 kişiye kadar yolcu taşıyabilir. 1.28 m yüksekliğindeki yolcu kabini 3.5 m3, bagaj ise 0.95 m3 hacme sahiptir. İki farklı motor seçeneği ile piyasaya sunulan AW109’un son modellerinden “Power”, 285 km’lik azami hıza sahiptir ve 948 km boyunca kesintisiz uçabilir.
AGUSTA WESTLAND AW 139
Sınıfında en yüksek performans sunan helikopterlerden birisi olan çift motorlu AW139, 306 km/s’lik seyir hızı ile 927 km’lik menzile ulaşabilir. Helikopter, 15 kişiye kadar taşıma kapasitesinin yanı sıra 3.4 m3’lük geniş bagaj hacmine sahiptir. 1.42 m yüksekliğindeki geniş yolcu kabinine gövdenin her iki yanında bulunan kapılardan girilebilir. AW139, yüksek uçuş performansını düşük ses ve titreşim ile sağlamayı vaat ediyor.
BELL 429
427 üzerinden geliştirilen 429, Bell firmasının çift motorlu hafif helikopter sınıfındaki en yeni ürünü. Bell 429, 754 km’lik mesafeleri 278 km/s seyir hızıyla aşabiliyor. 7 yolcu kapasiteli helikopterin 5.78 m3’lük yolcu kabini ve benzerlerine göre oldukça geniş 2.1 m3’lük bagaj hacmi var. Ayrıca önceden talep edildiğinde, helikopterin arka tarafına iki yana açılır bagaj kapıları takılabiliyor. Bell, 429’un bakım maliyetlerinin düşük olduğunun altını çiziyor.
BELL 206
7000’in üzerinde üretilen Bell 206 serisi, tek motorlu hafif helikopterler arasında en başarılı modellerden biri. Serinin en son modeli 206L-4’in en yüksek seyir hızı 207 km/s. 600 km’lik menzile sahip helikopter, 7 yolcu taşıyabiliyor. 1.28 m yüksekliğindeki yolcu kabininin hacmi 2.3 m3, bagaj hacmi ise 0.45 m3. Bell 206L-4, titreşimin azaltılması için yeni bir süspansiyon sistemi ile donatılmış.
Türkiye’de şu anda kullanılmakta olan 72 helikopterlerin 23’ü Eurocopter, 22’si Bell, 16’si Augusta, 5’i Sikorsky ve 6’sı diğer şirketlerin helikopterleridir.
TURİZM İÇİN VAZGEÇİLMEZ
Türkiye turizmde artık sadece Antalya’yla büyümüyor, İstanbul 2013 yılında 11 milyona yakın turist kabul etti, Ege’de gelişmeler var, yavaş yavaş Karadeniz’de turların artacağını görüyoruz. Turizmde bu gelişmeler çerçevesinde 2014 yılında 43 milyona yakın turist bekliyoruz. Artık Alman turistlerinin yurtdışı seyahatlerinde ikinci tercihi Türkiye olmuş durumda, bu Rus turistlerde birinci sırada olduğumuzu gösteriyor.
Özellikle turizm sektörünün gelişmiş olduğu Antalya’da turistleri helikopterle havaalanından alıp belirli noktalara bırakmak veya yine Antalya’da, Alanya’dan Kemer’e kadar turistleri taşımanın yanında özellikle inşaat sektöründe helikopter rahatlıkla kullanılabilir. İnşaat sahiplerinin birçok yerde oluşturdukları yeni yapılar arasında bu helikopterlerle ulaşım sağlanabilir. Bankaların da bu konuda ciddi bir eğilim içine girmesi beklenebilir. Türkiye’de sağlık sektöründe helikopter taşımacılığı ve cankurtaran helikopterciliği ağır basmaya başlamıştır. Aynı şekilde orman yangınları konusunda da helikopterlerin rolü azımsanamaz.
Helikopterlerin dünya piyasasında fiyatlarına baktığımız zaman 850 bin dolardan başlayan kullanılmış helikopterlerden 6 milyon dolara kadar sıfır saatli helikopter satın almak mümkündür. 77 milyon nüfusa sahip ülkede helikopter almış kişi ve kurum sayısının 62’de kalmasını anlamakta güçlük çekmekteyiz.
İSTANBUL İÇİN ÖNEMLİ
Genel olarak helikopterler her kent için önemlidir. Avrupalı birçok zengin uçak almak yerine helikopter alıyor ve helikopteri yakında 40 m2’lik bir alanda park ediyor. Bu alanda İSPARK büyük bir atılım yaptı ve İstanbul’daki helikopter park yerlerini arttırdı. Bugün Bodrum’a gittiğiniz zaman birçok futbol sahasına kısa süre için inmiş helikopterler görüyorsunuz. Helikopterlerin en önemli olduğu yer, nüfusu her geçen gün artan ve ciddi bir trafik kaosun içine giren İstanbul olmalıdır.
14.6 milyonluk nüfusu ile İstanbul’a gelen kaliteli turiste 1-2 saat helikopter ile İstanbul turu yaptırmak ilginç gelecektir. Türk halkına da İstanbul’u havadan görme isteğini aşılamanın yanı sıra Ege Bölgesi de helikopter turu yapılabilecek bölgelerden biri olabilir.
Helikopterlerin yıllık masraf ve bakımları çok büyük bir tutarı bulmamaktadır. Bugün İstanbul’dan Bodrum’a helikopterle gittiğiniz zaman yakıt için harcayacağınız para 1000 TL’yi aşmamaktadır. Düşünün yaz aylarında İstanbul’dan Bodrum’a ekonomi sınıfında yer bulamayıp “business” sınıfından 3 kişilik bilet aldığınızda ödeyeceğiniz para helikopterle gittiğinizde ödeyeceğiniz yakıt parasından daha fazla bir miktardadır.
AİRBUS VE BOEİNG TÜRKİYE İÇİN SIKI REKABETTELER
Türkiye son zamanlarda gelişen 9 havayolu şirketi ile şu anda Avrupa’da ciddi bir ülke haline gelmiş bulunmaktadır. Airbus ve Boeing uçak firmaları Türkiye’ye uçak satmak için yarış içine girmiş bulunmaktadır. 70-80 milyon dolarlık Airbus veya Boeing’leri bugün Avrupa’daki “broker”lar üzerinden havayolu şirketleri daha ucuza alma şansına sahip olmaktadır.
