Yapı malzemeleri üreticileri için sürdürülebilirlik açısından gelişen risk ve fırsatlardan daha önce yazılarımda bahsettim. Konunun önemi nedeniyle Türkiye özelinde Avrupa genelinde son durumu özetlemekte bir fayda var. Öncelikle yapı malzemelerinin sürdürülebilirlik açısından neden önemli olduğunu tekrar kendimize hatırlatmamız gerekir. Yapı sektörü, günümüzün önemli sorunlarından iklim değişikliği ve doğal kaynakların yoğun tüketimi açısından etkin bir sektördür. Rakamlar ile ifade etmek gerekirse:
-
İklim değişikliğine yüzde 40 gibi yüksek bir oranla neden olan ana sektör,
-
Dünya doğal kaynaklarının yarısını yapı sektörü tüketiyor,
-
Dünyada ortaya çıkan atıkların yüzde 30’dan fazlası yapı sektöründen geliyor.
Nihayetinde yapılarda kullanılan yapı malzemelerinin etkilerini azaltmak için yeşil bina sertifika sistemleri geliştirilmiştir. Bu sistemler yapıya yeşil sertifikası vererek çevreye ve kullanıcı sağlığına daha duyarlı olduklarının iletişimi yapmaktadırlar. Bu sayede pazar mekanizmaları ile iyileştirme sağlamaya çalışılmaktadır. Yapı kaynaklı birçok çevresel etkilerin azaltılması için geliştirilen bu sistemlerden Amerikan LEED (Leadership in Energy and Environmental Design), İngiliz BREEAM, Alman DGNB sadece bunlardan birkaçıdır. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hızlı bir şekilde yayılan bu değerlendirme sistemleri, yapı malzemeleri üreticileri için yeni Pazar fırsatı oluşturmaktadır.
Türkiye’de her yıl yaklaşık 100’e yakın proje en çok popüler olan Amerika çıkışlı LEED sertifikalandırmasına gitmektedir. 2016 yılı başında yaklaşık 447 proje bu sertifikayı almış fakat süreci devam edenler ile bu rakamın 550’nin üzerinde olduğu biliniyor. İngiliz BREEAM ve Alman DGNB sertifika sistemleri LEED’i takip ediyor.
Yukarıda belirtilen etiketlere başvuruda bulunmuş projelere yapı malzemeleri veren firmalardan Çevresel Ürün Beyanı (EPD) belgeleri istenmektedir. EPD belgesi olan ürünler bu sertifika sistemlerinde ilave puan imkanları sağlamaktadır. Tüm dünyada geçerli olan bu belgeler ihracat pazarlarında da ürünlerimizi ayrıştıracak fırsatlar sunmaktadır. ISO 14025 standardında tanımlanan EPD belgeleri firmaların ürün sürdürülebilirliğini şeffaf bir şekilde tüketicilere iletişimini sağladıkları beyanlar olarak biliniyor. EPD Beyanları Türkiye’de yerleşik EPD Türkiye Belgelendirme Sistemi kanalıyla verilmektedir. Alınan EPD Belgeleri, İMSAD’ın da üye olduğu Avrupa Yapı Malzemeleri Üreticileri Birliği (Construction Products Europe) kanalıyla kurulan ECO Platform’da da yayınlanarak Avrupa pazarına ulaşma fırsatı da sağlanmaktadır.
Türkiye’de EPD belgeli yapı malzemeleri üreten firmalar: PVC ve Alüminyum profil ve Alüminyum Panel üretimi yapan Saray Alüminyum, Alçı ve Alçı levha üretiminde Dalsan, Rigips ve Alçıbay, Seramik sektöründen Seranit, NG Kütahya, Kaleseramik, Eczacıbaşı İdevit, Creavit, ECA Serel, Avrupa’nın 3 büyük üreticisinden biri olan Fırat Plastik, Gazbeton üreticileri Ytong, AKG Gazbeton, yapı çelikleri üreten Habaş, Ekinciler, Yazıcı, İÇDAŞ, Kroman, Nursan, Diler ve İzmir Demir-Çelik firmalarımız bu listede yer alan firmalar olarak yerlerini aldılar.
Artık üretici firmaların ürünlerine EPD belgelerini ivedilikle alması ileride oluşabilecek ticari riskleri yönetmek açısından önemli olacaktır.
1 EU COM (2011) 571, EU Roadmap to a Resource Efficient Europe
2 Türkiye EPD Belgelendirme Sistemi, www.epdturkey.org
3 http://www.construction-products.eu
4 http://www.eco-platform.org/list-of-all-eco-epds.html
5 Sürdürülebilir Yapı Malzemeleri Portalı, www.surdurulebilirmalzemeler.org
