GİRAY DUDA
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), Ağustos ayı ortasında 2020 yılının ilk çeyreğine ilişkin ‘Pazar Verileri Raporu’nu yayımladı. Veriler, pandemi nedeniyle en yoğun kısıtlamaların yaşandığı dönemde, ofis yerine evden çalışmalar tercih edildiği için e-imza sayısında yüzde 4 oranında artış yaşandığını ortaya koydu. Bu gelişmeyi ve e-imzayı her yönüyle E-Güven şirketi Genel Müdürü Can Orhun ile konuştuk.
- Sayın Orhun, BTK’nin açıkladığı rakamlar sizin için sürpriz oldu mu? Siz, e-imza için size başvuranların sayısından dolayı bir tahminde bulunuyordunuz herhalde değil mi?
- Evet, beklediğimiz gibi açıklandı rakamlar. Hatırlayacak olursak, üretilen toplam e-imza sayısı 4 milyon 94 bine yükseldi. Mobil imza sayısı 635 bine ulaştı. Toplamda 4 milyon 729 bin elektronik sertifika oluşturuldu. 2019 yılının son çeyreğine oranla e-imza sertifika sayısında yüzde 4 artış, mobil imza sertifika sayısında ise yüzde 2,8 yükseliş gerçekleşti.
SON 5 YILDA YÜZDE 205 ARTIŞ
- Anlaşıldığı kadarıyla elektronik sertifika edinme hızlı bir dönemini yaşıyor. Doğal olarak dünyada da aynı trend olduğunu düşünebiliriz.
- Markets.businessinsider.com uzmanlarına göre, dünya genelinde e-imza pazarı her yıl ortalama yüzde 34,7 büyüyecek. Türkiye’de son beş yılda e-imza kullanım oranı yüzde 205 artmış durumda. Genel olarak küresel e-imza pazarının her yıl yüzde 30’un üzerinde büyümesi ve 2023’te e-imza 9 milyar dolarlık hacme ulaşması bekleniyor.
KÜRESELDE PAZAR 5 YILDA 10 KAT BÜYÜDÜ
Son yıllarda küresel e-imza pazarı, çevrimiçi dokümantasyon süreçlerinin gelişmesi, e-imza pazarını düzenleyen regülasyonlar, iş akışı verimliliği, tedarik zinciri iyileştirmeleri ve artan güvenlik talebi gibi faktörlerle hızlı bir büyüme eğilimine sahip. Küresel pazar istatistikleri e-imza’nın olağanüstü gelişimini net olarak ortaya koyuyor. Statista’nın gerçekleştirdiği araştırmada, sadece 5 yılda pazarın yaklaşık 10 kat büyüdüğüne işaret ediliyor. E-imza pazarı, 2012-2017 yılları arasında 89 milyon dolardan 754 milyon dolara ulaştı.
BTK tarafından açıklanan “Pazar Verileri” raporları, benzer büyüme eğiliminin Türkiye’de de yaşandığına ve yıllık ortalama büyümenin yüzde 40 olarak gerçekleştiğine işaret ediyor.
DOKÜMAN HATALARINI VE KAYBI AZALTIYOR
- Sayın Orhun sizce bu hızlı büyümenin nedenleri nedir?
- E-imza pazarındaki büyümede, artan farkındalık ve yasal düzenlemelerin etkisi büyük. Ancak pazarın büyümesinin temelinde, e-imza ve mobil imzanın kurumlara, bireylere; güvenlik, tasarruf, hız, iş sürekliliği, zamandan ve mekandan bağımsız iş veya işlem yapabilmek gibi sağladığı faydalar yer alıyor.
Dünyada 30, Türkiye’de 16 yıl önce kullanılmaya başlanan e-imza işletmelerin ve bireylerin hayatını kolaylaştırıyor. Financeonline’ın gerçekleştirdiği araştırmaya göre, e-imza’nın kurumlara sunduğu en önemli üç fayda doküman hatalarını yüzde 92 önlemek, yüzde 80 oranda denetim verimliliğini artırmak ve kayıp belge sayısını yüzde 66 azaltmak olarak belirleniyor. E-imza, evrak süreçlerini kağıt ortamından dijitale taşıyarak; lojistik, satış, insan kaynakları gibi birçok birimin arasındaki belge akışını otomatikleştiriyor.
İMZALAR OFİSTEN DEĞİL, EVDEN ATILDI
- Pandemi döneminde esnek çalışma, evden çalışma gibi yöntemler, neredeyse her şirket için zorunluluk haline geldi. Şu anda da büyük ölçüde devam ediyor. Uzaktan çalışmada e-imza şirketler için pek çok kolaylık sağladı ve bu nedenle 2020’nin ilk çeyreğinde kayda değer bir artış görüldü herhalde değil mi?
- Kesinlikle öyle. Koronavirüs önlemleri kapsamında birçok şirket evden çalışma yöntemini tercih etti. İşlerin ev ortamına taşınmasıyla şirketler, onay ve imza gerektiren süreçlerinin aksamaması için e-imza çözümlerini daha fazla kullanmaya başladılar. İmza gerektiren dokümanların, onay ve imza yetkilileri arasında dijital ortamda dolaştırılmasını sağlayan çözümlerimizle, belgelerin saniyeler içinde imzalanmasını sağlıyoruz. Birey tarafında kimlik doğrulama ve imza gerektiren süreçlerde büyük kolaylık sağlayan e-imza, e-dönüşüm sürecinin temel uygulaması olma niteliği taşıyor. Bireylere ve şirketlere olduğu gibi zaman ve operasyon verimliliği ile ülke ekonomisine de katkı sağlıyor.
E-imza, özel sektörde ve kamuda olduğu gibi, bireysel kullanımda da zamandan ve maliyetten tasarruf edilmesini mümkün hale getiriyor. Aynı zamanda elektronik işlemlerde gönderilen bilginin gönderim sırasında değişmediğini, gönderen kişiye ait olduğunu ve inkâr edilemeyeceğini de garantiliyor. Biz ayda ortalama 1 milyon mobil imzalama işleminin gerçekleşmesini ve 45 milyonun üzerinde e-imzanın doğrulanmasını sağlıyoruz. Bu rakam 45 milyonun üzerinde güvenli ve yasal işleme işaret ediyor.
SAĞLIK BAKANLIĞI E-İMZAYI ÖNERİYOR
Sağlık Bakanlığı tarafından koronavirüsle mücadele tedbirleri kapsamında hazırlanan “Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi”ne göre iş yerlerinde yapılan toplantılarda e-imza teşvik edilecek. Koronavirüs salgınında normalleşme sürecine girilirken iş yaşamındaki rutinler de yeni normale uyum sağlıyor. Sağlık Bakanlığı’nın duyurduğu “Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi”ne göre, belge ve evraklar mümkün oldukça bilgisayar sistemleri üzerinden işlem görecek ve ıslak imza gerektiren durumlarda e-imza kullanılmasına özen gösterilecek.
58 MİLYON KİŞİ MOBİL CİHAZDAN İNTERNETE GİRİYOR
- Cep telefonu, tablet kullanımlarının her alandaki yaygınlığı mobil imza işlemlerinin de hızlı büyümesini sağladı herhalde.
- Evet öyle. We Are Social 2020 raporuna göre, Türkiye nüfusunun yüzde 94’ü mobil cihazlar üzerinden internet kullanıyor. 58 milyon insan, mobil cihazlar ile günde ortalama 4 saat geçiriyor. Buna bağlı olarak imza işlemlerinin zaman ve mekan bağımsız olarak gerçekleştirilmesine olanak tanıyan mobil imza kullanımı da her geçen yıl yaygınlaşıyor.
PSİKO-TEKNİK RAPORLARINDA DA KULLANILACAK
- Kısa süre önce psiko-teknik raporlarında e-imza kullanılması zorunlu hale getirilmişti.
- 21 Mart tarihinde “Karayolları Trafik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Resmi Gazete'de yayımlandı. Sürücü belgesi alacak kişilerin psiko-teknik değerlendirme raporları elektronik sistem aracılığıyla e-imza kullanılarak hazırlanacak. Psikiyatri uzmanı, kişiye ait psiko-teknik değerlendirme raporundaki bulgular ile psikiyatrik muayene sonucu elde ettiği bulguları birlikte değerlendirerek, söz konusu kişinin sürücülük yapmasına engel bir durumun olup olmadığını belirten psikiyatri raporunu elektronik sistem üzerinden düzenleyecek. Düzenlenen raporlar sistemde on yıl süre ile saklanacak. İşlemin tamamıyla elektronik ortamda gerçekleştiriliyor olması, kağıt kullanımının risk taşıdığı bu günlerde önemli bir unsur.
KORONAVİRÜS KAĞITTA 24 SAAT AKTİF KALABİLİYOR
Özellikle evraklarla, kağıt çıktılarla daha sık temas eden çalışanlar veya meslek gruplarının riskini minimize etmek için en sağlıklı çözümlerden biri, ıslak imza ile aynı hukuki geçerliliğe sahip e-imza. Koronavirüsün bakır yüzeylerde 4 saat, plastik ve paslanmaz çelik yüzeylerde 2-3 gün, kağıt ve kartonlarda ise 24 saat yaşayabildiğini belirten uzmanlar, elden ele dolaşan kâğıtlardan uzak durmanın, içinde bulunduğumuz durumda bireysel olduğu kadar toplumsal sağlığımızın üzerindeki etkisine de dikkat çekiyor.