Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi (ÇOSB) Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Sözdinler, Bloomberg TV’de Zeliha Saraç’ın sunuculuğunu yaptığı programda sanayicinin gündemini anlattı. Saraç’ın soruları ve Sözdinler’in verdiği yanıtlar şöyle:
- Ekim ayı işsizlik rakamlarında düşme görülüyor. Biraz bunu işleyelim. İşten çıkarmaların yasak olduğu döneme ilişkin bu verilerle ilgili yorumunuz nedir? Sizde 2020’nin son çeyreği ve yılın ilk ayı nasıl gidiyor? İşsizlik rakamları yüzde 12.7 olarak açıklandı. Geçen aya göre aynı oranda kaldı. Geçen yılın bu ayına göre bakarsak 0.7 oranında düşüş gözüküyor. Şu anda bir işten çıkarma yasağı var.
- Çerkezköy OSB’de biz bu işsizlik rakamlarının çok altındayız. Kasım ayında bizim işsizlik oranımız yüzde 8’ler civarındaydı. Biz OSB’ler olarak gerçekten istihdam kaynağıyız. İşsizlik oranlarımız hayli düşük.
YASAK KALKARSA İŞSİZLİK ARTAR
- İşten çıkarma yasağı kalkınca bu rakamlarda ciddi bir artış bekliyor musunuz?
- Bizim bölgelerimizde olmasa da ben Türkiye genelinde bekliyorum. Yasak kalktığı anda Türkiye’de işsizlik oranlarının yukarıya çıkacağını tahmin ediyorum.
PANDEMİ DÖNEMİNDE ÜRETİMİ ARTIRDIK
- Pandemi döneminde OSB’ler ne yaptılar? Birinci ve ikinci dalga kısıtlamaları, kapanmalar nedeniyle talep de hayli geriledi. OSB’ler bu koşullarda ne yapıyor?
- Pandemi döneminin başladığı aylarda, özellikle Mart-Nisan-Mayıs aylarında üretimde neredeyse yüzde 50 dolayında kayıplar olmuştu. Hazirandan sonraki birkaç ay bu kayıpları kapatmaya başladık. Hatta geçen yıla göre artımız da var. Bizim elektrik ve doğalgaz tüketimlerinde geçen yıla göre şu anda yüzde 12 artış var. OSB’lerin ortalamasının da artı yüzde 5’ler dolayında olduğunu biliyorum. Yani OSB’lerde pandemiye rağmen üretim artmış gibi gözüküyor. Zaten bu pandemi dönemi olmasaydı biz 2020 yılını çok iyi bir yıl olarak planlamıştık. Maalesef bu Covid yüzünden istediklerimizi gerçekleştiremedik. Ama yine de 2019’un altında kalmadık.
İHRACAT BİRİM FİYATLARIMIZ DÜŞTÜ
Bunu ihracat rakamlarından da görebiliyorsunuz. 169 milyar dolar civarında ihracatımız oluştu. Burada bir noktaya dikkat çekmek isterim. Miktar olarak çok fazla ihracat yaptık ama birim fiyat olarak da geriledik. Örneğin 1.36-1.40 dolar olan birim fiyatlarımız şu anda neredeyse 1 dolara düştü. Yani biz fazla mal satmamıza rağmen daha az gelir elde ediyoruz. Bunun en başta gelen sebebi bizim yüksek teknolojili ürün satışında maalesef çok geride olmamızdır. Bu ihracat içinde yüksek verimli ihracatımız yüzde 4 dolayında. Bizim öncelikle buna çok önem vermemiz gerekiyor.
SGK, VERGİ ÖDEMELERİ ERTELENEBİLİRDİ
- Peki bu dönemde biliyorsunuz devlet yardımları, teşvikler oldu. Bunları nasıl değerlendiriyorsunuz? Daha fazla bu süreçte ne yapılabilirdi? Gelişmiş ve gelişmekte olan diğer ülkeler farklı uygulamalara gittiler. Sizin üstünüzdeki yükün azalması adına başka neler yapılabilirdi?
- Pandeminin ilk döneminde devletin çıkardığı teşviklerden, örneğin SKG ödemeleri ve vergilerin ertelenmesinden sanayicimiz oldukça yararlandı. Ama biz bunların daha uzun vadelerde ertelenmesini isterdik. Çünkü Ekim ayında bu vergileri iki katıyla ödemek zorunda kaldı sanayicilerimiz. Bu bizi bayağı sıkıntıya soktu. Çok büyük teşvikler veren başka ülkeler oldu ama bu tabii ki eldeki imkanlara bağlı. Bizim ülkemizin diğer ülkeler gibi çok güçlü bir ekonomik yapısı yok.
ASGARİ ÜCRETTE DEVLET YÜKÜ AZALTILABİLİRDİ
- Asgari ücret konusuna da girelim. İşgücü maliyetinin genel ücret skalasındaki yerini düşünecek olursak yeni asgari ücret sanayiciyi nasıl etkiler? Anladığımız kadarıyla hem işveren hem de işçi tarafından istenen olmadı.
- Buna hem işveren hem de çalışanlarımız yönünden bakmak lazım. Ücrete yapılan yüzde 21’lik oran biraz fazla gibi gözükse de öbür taraftan baktığınızda, yani çalışanlar açısından yeterli gözükmüyor. Burada ne yapılabilirdi. Aslında işveren ve çalışan kesimin üzerindeki vergilere istisna getirilebilirdi. Burada devletin biraz elini taşın altına koyması gerekiyordu. Bu durum hem işveren hem de çalışanlar açısından daha iyi olurdu. Yüzde 21.5’lik artış tabii bizim maliyetlerimize de yansıyacak. Dolaylı olarak enflasyonu da tabii körükleyecektir. Ama çalışanlarımız açısından baktığımızda da belki bu oran onları tatmin etmedi. Çalışanlarımız da Covid yüzünden sıkıntılı bir dönem geçiriyor. Yani burada biz devletin biraz teşvikini beklerdik. Çalışanların ve işverenlerin üzerindeki vergi yükünün azaltılması yerinde olurdu.