Azerbaycan doğal gazını Avrupa'ya ulaştıracak olan Şahdeniz-2 nihai yatırım anlaşmasına imzalar atıldı. Törene, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Güney Gaz Koridoru’nun geçtiği ülkelerden Bakanlar, Avrupa Komisyonu üyeleri ve üst düzey yetkililer katıldı.
Törenin açılış konuşmasını yapan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan tarihi için önemli bir gün olduğunu belirterek, ‘Şah Deniz’ projesinin dünyanın en büyük enerji projelerinden biri olduğunu vurguladı. Projenin, bölgenin enerji haritasını değiştireceğini belirten Aliyev, gerçekleştirilecek projelerle Azerbaycan gazının talep olan pazarlara ulaştırılmasının sağlanacağını söyledi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, “Şah Deniz-2’ , TAP ve TANAP dünyanın en büyük enerji projeleridir. Bu projeler kapsamında 35 milyar dolar yatırım yapılması ve 30 bin yeni işyerinin açılması bekleniyor. Bu enerji politikaları, Azerbaycan ekonomisinde dönüşüm ve çeşitlendirme sağlayacaktır. Biz petrol dışı sektörleri de geliştiriyoruz. ‘Petrol laneti’ (resource curse) denilen durumdan kaçmayı başardık. 3 trilyon metreküp hacminde gaz rezervi var.” diye konuştu.
Enerji Bakanı Taner Yıldız: “Hazar'ın enerji kaynakları dünyaya açıldıkça bölgenin daha güvenli hale geleceğine inanıyoruz. Türkiye olarak Cumhurbaşkanımız Abdullah Gül ve Başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın başından beri desteklediğimiz bu projeye olan olumlu tutumumuzu devam ettiriyoruz.” dedi. Yıldız, TANAP’taki Türkiye payının yüzde 20’den 30’a çıkarılacağını açıkladı.
16 MİLYAR METREKÜP DOĞALGAZ
Şahdeniz 2’nci Faz projesi, Hazar Denizi’nde birbirine köprü ile bağlı olan iki platformun inşa edilmesi, denizin altında 26 kuyunun açılması ve Sangaçal terminalinde yeni üretim ve kompresör tesislerinin inşa edilmesi gibi ana unsurlardan oluşuyor.
İkinci fazın hayata geçmesi ve Güney Kafkas Boru Hattı’nın genişletilme çalışmalarının yaklaşık maliyet 28 milyar ABD doları olacak. Şahdeniz sahasından üretilecek olan ilk aşamada 16 milyar metreküp doğal gaz, toplamda 3.500 km taşınarak, Türkiye, Gürcistan, Yunanistan, Bulgaristan ve İtalya’da milyonlarca tüketiciye ulaşacak. İlk gaz akışının 2018 yılının sonlarına doğru, Türkiye ve Gürcistan’a yapılacak ihracat ile gerçekleşmesi bekleniyor. Avrupa’ya taşınacak ilk doğal gazın ise 2019’da yapılması hedefleniyor. Bunun yanı sıra, Şah Deniz sahasında doğal gaz ile birlikte çıkartılan bir petrol cinsi olan kondensatın ise bugünkü 55.000 varil/gün seviyelerinden 120.000 varil/gün seviyelerine ulaşması bekleniyor
Doğalgazın Avrupa’ya taşınması için TAP projesini seçen Şahdeniz Konsorsiyumu’nda BP ve Statoil’in yüzde 25,5’er, SOCAR, Total, Lukoil ve NİKO’nun yüzde 10’ar, TPAO’nun yüzde 9 hissesi bulunuyor. İmzalanan nihai yatırım kararına ek olarak, Statoil şirketinin Şah Deniz ve Güney Kafkasya Boru Hattı’nda sahip olduğu hisselerinden yüzde 6.7’sinin SOCAR, yüzde 3.3’ünün ise BP tarafından satın alınacağı açıklandı. Bu hisse alım anlaşması 2014 yılında tamamlanacak.
KORİDOR GERÇEKLEŞECEK
Nihai yatırım kararının neticesinde, Azerbaycan ve Gürcistan’dan geçen Güney Kafkas Boru Hattı’nın (SCP) genişletilmesi, Türkiye üzerinden geçecek olan Trans-Anadolu Boru Hattı (TANAP) ve Yunanistan, Arnavutluk üzerinden İtalya’ya geçecek olan Trans-Adriyatik Boru Hattı’nın (TAP) inşa edilmesi ile ilgili planlara start verilmiş oluyor.
Ön değerlendirmelere göre, proje için gerekli yatırım tutarının 40 milyar doları aşacağı tahmin ediliyor ve bu tutarın yarıdan fazlasını Azerbaycan finanse edecek. Şahdeniz-2 çerçevesinde Azerbaycan doğal gazının Avrupa'ya satışına ilişkin imzalanan anlaşmalardan beklenen gelir ise yaklaşık 200 milyar dolar. Proje kapsamından çıkarılan Azerbaycan doğalgazı Türkiye'ye 2018, Avrupa'ya ise 2019 yılında ulaşacak. Atılan imzalarla Azerbaycan'ın Şahdeniz 2 havzasından çıkarılacak olan doğal gazın Gürcistan üzerinden Trans-Anadolu Projesi (TANAP) ile Türkiye'ye, daha sonra da TAP projesiyle Avrupa'ya ulaştırılması hedefleniyor.
İnşası 2017'de tamamlanması planlanan projede İlk aşamada taşınacak 16 milyar metreküplük doğal gazın 10 milyarı Avrupa'ya nakledilirken, 6 milyar metreküpü ise Türkiye'ye verilecek.