Soner Canko, Bankalararası Kart Merkezi (BKM) Genel Müdürü. BKM, bankalarca çıkarılan banka kartları ve kredi kartlarının uygun, bilinçli, güvenli kullanımı için, bu konuda sorunlar yaşanmaması için aktif çalışmalar yapıyor. Soner Canko ile internetten alışverişleri daha sorunsuz hale getirmek için çıkardıkları BKM Express başta olmak üzere diğer faaliyetlerini ve projelerini konuştuk.
- Sayın Soner Canko, kurumunuzca çıkarılan BKM Express, internetten alışverişlerde, kredi kartlarıyla alışverişe göre nasıl bir farklılık gösteriyor? Bir avantajı var mı? Güvenlik unsuru farklı ve yeterli mi?
- Online bir dünyada ödeme çözümünün de online olmasının en büyük avantajı ödeme yaparken kullanmak isteyeceğiniz kartı her zaman yanınızda bulundurma zorunluluğu olmamasıdır. BKM Express’e üye olunarak bu avantaj yakalanabiliyor. Üstelik uygulamaya kolayca ve ücretsiz olarak üye olabiliyorsunuz.
BKM Express’e bir kereye mahsus olmak üzere kartınızı kaydettiğiniz zaman, sonraki alışverişlerinizde kartınızın numarasına ihtiyacınız olmuyor. Alışverişinizin ödemesini yapmak için öncelikle BKM Express hesabınıza kayıt olduğunuz e-mail adresi ve şifrenizle giriş yapıyorsunuz. Tanımladığınız kartlarınızdan ödeme yapmak istediğiniz kartı seçiyorsunuz ve bankadaki kayıtlı olan cep telefonunuza gelen kısa mesajdaki dinamik şifreyi ilgili alana girerek ödemeyi tamamlıyorsunuz. Bu süreçte kart bilginiz üye işyeri ile paylaşmadan güvenli bir şekilde ödemenizi tamamlamış oluyorsunuz. BKM Express olarak kullanıcılarımızdan kartlarının 16 hanesini almıyoruz. Sadece ilk 6 ve son 4 hanesi ile birlikte TC kimlik numarasının tanımlanması yeterli oluyor. Bu uygulama bizi dünyadaki benzer uygulamalardan ayıran en büyük özelliklerden biri.
PAZARIN NEREDEYSE TÜMÜNE ULAŞTIK
- Tüm bankalar bu sisteme katıldılar mı?
- Şu anda Türkiye’de faaliyet gösteren 17 banka bu sisteme katıldı. Dahil olan bankalarımızın pazar paylarına baktığımız zaman neredeyse yüzde 100’e yakın orana sahip olduklarını söyleyebiliriz.
- Şirketler için BKM Express kullanımının farkı, avantajı, katkısı var mı?
- E-ticaret firmaları, BKM Express’i ödeme sayfalarında konumlandırarak kendi kullanıcıları için değerli ödeme seçeneği sunmuş oluyorlar. BKM Express, güvenlik açısından kullanıcıya olduğu kadar işyerine de güvenlik sağlıyor ve kötüye kullanım açısından işyeri için kalkan görevi üstleniyor. Özellikle mobil uygulamalar başta olmak üzere kullanıcı deneyimi açısından kolay bir çözüm sunduğu için işyeri tarafında kullanıcı memnuniyetini arttırıyor. BKM Express ile yapılan tüm ödemelerde, kullanıcı, cep telefonuna gelen SMS ile her bir ödemesini güvenle onaylıyor. Geldiğimiz aşamada Türkiye’nin en büyük markaları ve yeni kurulmuş bir e-ticaret girişimi BKM Express ile entegre olabililir durumda. Bu altyapıyı ve ekosistemi, bankalar, e-ticaret firmaları ve iş ortaklarımızla birlikte kurduk.
800 ÜYE İŞYERİNDE KULLANILIYOR
- BKM Express’te şu anda hedeflerinize ulaştınız mı? Uzun dönemli hedefleriniz nelerdir?
- BKM Express, hali hazırda 800.000 kullanıcıya ulaşmış, Türkiye’nin en yaygın yerel ödeme çözümü. Kullanıcılarımız 800 farklı üye işyerinde (e-ticaret pazarının yüzde 47’si) BKM Express hesapları ile ödemelerini tamamlayabiliyorlar. Geçtiğimiz yıl BKM Express’in yeni özelliklerini kullanıma sunduk. Bunlar arasında mobil uygulama üzerinden 7 gün 24 saat istediğiniz kişinin cep telefonuna para gönderme var. Böylece günü her saati, özellikle akşam ve haftasonu istediğiniz kişiye para göndermek mümkün. Diğer bir özellikte ise akaryakıt ve restoran ödemelerinde BKM Express mobil uygulamasını kullanarak ödeme yapılmasına olanak tanıdık. Bu iki uygulama sektörünün öncü firmaları ile pilot proje olarak devam ediyor. 2015 yılı bu ödeme yöntemini her noktaya yaygınlaştırmak için çalışacağımız bir yıl olacak. Bizim en büyük hedefimiz dijital çağda yeni teknolojileri kullanarak kullanıcının ödeme aşamasında hayatını kolaylaştırmak. Bu sayede kullanıcının hayatında ödeme süreci ile ilgili değer yaratabileceğiz. Her yerde, her noktada kullanıcıların ödemelerini kolaylıkla yapabilmeleri için BKM Express’i geliştireceğiz ve ödemeyi görünmez kılana kadar çalışacağız.
BAŞKA ÜLKELERİ DÜŞÜNÜYORUZ
- BKM Express sadece Türkiye’de mi kullanılıyor. Uluslararası alanda kullanımı söz konusu olacak mı?
- BKM Express şu anda sadece Türkiye’de faaliyet gösteren bankalar üzerinden kullanılabiliyor. Fakat bu alanda da çalışmalarımız var. 2013 yılında İspanya’nın dijital cüzdanı Redsys ile yaptığımız işbirliği ile global olma yolunda ilk adım atılmıştı. Yurt dışında bize (Bankalararası Kart Merkezi) benzer yapıda çalışan firmalarla görüşmeler yapıyoruz.
MOBİL TELEFON GÜNLÜK HAYATIMIZIN PARÇASI
- Sizin önem verdiğiniz uygulamalardan birisi de NFC (Near Field Communication) ve Türkçe ismiyle Yakın Alan İletişimi. Mobil telefonlardan pek çok şeyi yapabilme olanağı çok çekici. Özellikle güvenlik konusu göz önünde tutulduğunda NFC kullanımı uygun mudur? Tavsiye eder misiniz? Kullanımda karşılaşılan problemler var mıdır?
- Mobil telefonlar hayatımıza girmesiyle birlikte bizlere pek çok değer kattı ve günlük hayatımız bir parçası haline geldi. Öyle ki kolay ve hızlı olmayan hiçbir hizmeti kullanamaz hale geldik. Ödeme sistemleri de bu gelişmelere ayak uydurmak için uzun zaman önce yeni yöntemler üzerinde çalışmaya başladı. Kuşkusuz bu yöntemlerden birisi de NFC. Ülkemiz NFC açısından çok büyük bir bilgi birikimi ve tecrübeye sahip. NFC ile ilgili modellerin hemen hemen hepsi ülkemizde denendi; bu uygulamalar çok fazla yaygınlaşmasa da sektöre çok büyük bir tecrübe kazandırdı. Bunlar arasında öğrenilen en büyük tecrübe ise, kullanıcılara bugünkü ödeme tecrübelerinden çok daha kolay ve farklı avantajları olan çözümler sunmazsanız geniş kitlelere yayılmanın çok zor olduğu yönünde oldu.
NFC gerek güvenlik gerek mevcut bankacılık altyapılarını kullanması açısından pek çok avantaja sahip. Ancak yaygınlaşmasındaki en büyük problemler; cihaz ve/veya operatör bağımlı olması, kolay bir kullanıcı deneyimi olamaması, sınırlı kabul noktaları oldu. Tüm bu nedenlerden dolayı NFC hayatımızdan çıkıyor derken 2014 senesindeki gelişmeler NFC’yi tekrar ayağa kaldırdı ve HCE (Host Card Emulation) gibi bulut tabanlı çözümler ile tekrar gündeme oturdu. Bizim de BKM olarak çok yakın bir zamanda pilot çalışmalarına başladığımız HCE ile çok daha kullanıcı dostu, kolay ve farklı avantajlar sunan çözümlerin hızla yaygınlaşacağına inanıyoruz.
KARTLARIMIZ KONYA’DA ULAŞIMDA KULLANILIYOR
- Konya’da başlayan temassız kartlarla ulaşım projesinde beklenen düzeye gelindi mi? Konyalıların yüzde kaçı bu sistemi kullanıyor ve beklenti neydi? Türkiye’de uygulanan başka bir il var mı? İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük illerde ne zaman başlatılması düşünülüyor.
Konya Büyükşehir Belediyesi ile işbirliğimiz sonucunda 2013 yılı Haziran ayında Konya’daki tüm ulaşım araçlarında bankacılık kartları kullanılmaya başlandı. Şu anda ayda ortalama 10 binin üzerinde bankacılık kartı ile 80.000 civarında işlem yapılıyor Rakamların her gün arttığını görüyoruz. Projenin hedefi, vatandaşın cebindeki bankacılık kartlarının fonksiyonlarını hatırlatmak ve ek kullanım amacı yaratmaktı. Bunu gerçekleştirdiğimizi görüyoruz. Ayrıca şehir dışından gelen kişilere de kolay, hızlı ve güvenli bir ödeme alternatifi sunmak istedik. Dünyada Londra’dan sonra ikinci olan bu uygulamanın, bu açıdan bakıldığında başarılı bir proje olduğunu düşünüyoruz.
Konya ile benzer bir yapıda olsun ya da olmasın, temassız bankacılık kartlarının ulaşımda tüm Türkiye’de kullanılabilmesi bizim için önemli bir hedef. Bu bakış açısıyla, bu konuda istekli olan ve bizimle iletişime geçen şehir yönetimlerine, tecrübelerimizden faydalanmak isteyen tüm kamu ya da özel kurumlara, ulaşımda bankacılık kartlarının kullanılmasını sağlamak adına destek olmaya çalışıyoruz.
POSPARA YAYGINLAŞIYOR
- POSPara, kullanımı ne oranda? Projedeki hedeflerin gerçekleşmesi ne düzeydedir. POSPara’yı kullanıp para çekenler komisyon benzeri para ödemekte midirler?
- POSpara, banka kartı hamillerinin, sisteme dahil üye işyerlerinde yapacakları 10 TL ve üzeri alışverişlerle birlikte 100 TL’ye kadar nakit temin etmelerini sağlayan bir uygulama. POSpara kullanımı her geçen gün artarak devam ediyor. POSpara kullanan kart hamillerine şu anda ek bir ücret yansıtılmamaktadır
- 2015 yılındaki yeni projelerinizi bizimle paylaşır mısınız?
Ödeme sistemleri sektörünün dijital dönüşümüne ilişkin yeni projeleri hayata geçirmek ana gündem maddemiz olmaya devam edecek. 2015 yılında da kart kullanıcılarının hayatını kolaylaştıracak birçok yeni çalışmaya imza atacağız. BKM Express ile kullanıcılara en doğru, güvenli, kullanımı kolay ve diledikleri yerde kullanabilecekleri yaygın kabul ağı olan çözümler sunmak için çalışmalarımıza hızla devam edeceğiz. Dolayısıyla 2015’in bir kısmı daha önce başlattığımız ve pilot uygulamalarını sürdürdüğümüz projeleri yaygınlaştırmak, gelen geri bildirimlere göre iyileştirmeler yapmakla geçecek. Örneğin bugün e/m ticarette kart bilgisi paylaşmadan ödeme, 7/24 cep telefonu numarası yazarak para transferi yapabilme, yüz yüze işlemlerde farklı sektörlerde işbirlikleri konusunda hizmetler geliştirilerek devam edecek. BKM Express ile akaryakıt istasyonu ve restoranlarda başlayan mobil ödeme hizmetini kullanıcılarımızın istedikleri her yerde kolay, basit ve kesintisiz bir alışveriş deneyimi yaşatmak için geliştirme ve yaygınlaştırmalara devam edeceğiz. 2015 aynı zamanda yüz yüze ödemelere yeni sektörler ekleyerek bu fonksiyonumuzu geliştireceğimiz bir yıl olacak. Akaryakıt ve restorandan sonra tekstil sektörüne yönelik mağazalar ilk gündem maddelerimiz arasında yer alacak.
Öte yandan BKM Express’in global arenadaki işbirlikleri de devam edecek. 2013 yılında İspanya’nın dijital cüzdanı Redsys ile yaptığı işbirliği ile global olma yolunda ilk adımı atmıştı. 2015’te bu tür işbirliklerinin de artarak devam ettiğini göreceksiniz. 2015 temassız ödemelerin yaygınlaşması ve kullanımının artması için de önemli bir yıl olacak. Bu konuda hem bankalarımız ve işyerleri ile çalışmalarımıza devam edeceğiz. 2015 yılında ödeme sistemleri ile teknolojiyi buluşturan BKM Laboratuvarı’nda mümkün olduğunca yeni çalışmalar ile farklı teknolojileri test edeceğiz.
KREDİ KARTIYLA 430 MİLYAR TL ÖDENDİ
- Kredi kartları kullanımı 2014 yılında nasıl bir yön izledi?
- Kredi kartı ödeme tutarı, 2014 yılında yüzde 11 büyüdü ve yılı 430 milyar lirayla tamamladı. 2013 ekim ayında kart sahibinin tüm kredi kartlarının toplam limitinin gelirinin dört katıyla sınırlandırılması, şubat 2014'te en fazla taksit sayısının 9 ile sınırlandırılması, kredi kartı kullanımını ve sayısını doğrudan etkiledi.
Türkiye gibi kayıt dışı ekonominin kambur oluşturduğu bir ülkede, kartlı ödeme sistemlerine yönelik katı düzenlemelerin kayıt dışı ekonomiyi tetikleyebileceğini unutmamak gerekiyor. Kayıt altındaki tüketimin düştüğünü biliyoruz ama bu tüketimin ne kadarının kayıt dışında yapıldığı konusunda bilgiye sahip değiliz. Üstelik kayıt dışındaki bu tüketimin ne ekonominin büyümesine katkısı var ne de vergi gelirlerine. Bugün kartlı ödemelerin, hane halkı tüketimine oranı yüzde 40'a ulaşmış durumda. Biz bu oranı, 'nakitsiz ödemeler' hedefimiz doğrultusunda çok daha yüksek oranlara çıkarmayı hedefliyoruz. Ödemelerin tamamını kartlarla yapalım ki tüm işlemler kayıt altına alınsın, vergi gelirlerimiz artsın, ekonomimiz büyüsün. Bunun için de kamunun, kart kullanımının yaygınlaşmasına destek olmasını bekliyoruz.
Kart kullanımının üçte ikisi zaten zorunlu ödemelerden kaynaklanıyor. Kartların bir tüketim aracı olarak konumlandırılmaması ve kartlarımızı bütçemiz doğrultusunda bilinçli bir şekilde kullanmamız gerektiğine yönelik mesajlarımızın yerine ulaştığını görüyoruz.
FAZLA KARTLAR KAPATILIYOR
- Sizin raporlarınıza göre kart kullanan kişi sayısı artarken kart sayısında azalma yaşanıyor. Bunun anlamı nedir?
- 2014 yılında, kart sahibi kişi sayısının artmasına karşın kart sayısındaki artışın durduğunu gözledik. Bu, kart sahiplerinin cüzdanlarındaki kullanmadıkları fazla kartları kapattığına işaret ediyor. Artan banka kartı sayısı ve kullanımı da artık kart kullanıcılarının hesabında bulunan paraları harcadığını ve ayağını yorganına göre uzattığını gösteriyor. Kamunun ve bankaların teşvikleri ile tasarruflar artarken bireysel borçluluk da daha sağlıklı seviyelere geriledi. 2015 yılı kart bilincinin artması için çalışmalarımızı daha da yoğunlaştıracağımız bir yıl olacak.
Geçen yıl sorunlu alacakların toplam içindeki payı yüzde 5'ten yüzde 7'ye yükseldi. Bu hızlı artış bazı kredi kartı kullanıcılarının sistemin dışına çıkmasına yol açtı. Oysa kart sahipleri eski oranlarda asgari ödeme yapmak durumunda kalsalardı en azından bir kısmı yasal takibe düşmeyecek, sistemin içinde kalacak ve mali durumlarını düzelttiklerinde borçlarını kapatabileceklerdi. Kart kullanıcılarının sistem içerisinde tutabilmenin finansal istikrar açısından önemli olduğunu düşünüyoruz.
BANKA KARTLARI 106 MİLYONA ULAŞTI
- Kredi kartı sayısındaki durgunluğa karşılık banka kartlarında artış sürüyor değil mi?
Kartlı ödeme sistemleri verilerine göre 2013 sonunda 100 milyon adet olan banka kartı sayısı geçen yılsonunda 106 milyona yaklaştı. Bu artışta sayısı 4,7 milyondan 10,5 milyona yükselen ön ödemeli kartların yaygınlaşması önemli rol oynadı.
2012 ve 2013 yıllarında yüzde 36'lık büyümeler gösteren banka kartları ile yapılan ödeme tutarı, 2014 yılında yüzde 33 büyüdü ve 29,4 milyar TL'ye ulaştı.
TAKSİTLİ ÖDEMELERİN PAYI DA GERİLEDİ
- Kredi kartı taksitleri hakkında yapılan değişiklikler, kredi kartı harcamalarında herhangi bir değişikliği yol açtı mı?
- Taksitli ödemelerin kredi kartları ile yapılan ödemeler içindeki payı yüzde 23'e geriledi. Kredi kartları ile ödeme tutarı büyümesindeki yavaşlamanın en önemli unsurlarından birisi 1 Şubat 2014 tarihinde yürürlüğe giren taksit düzenlemesidir. 2014 yılında taksitli ödeme tutarı 101 milyar TL'ye gerilerken taksitli ödemelerin kredi kartları ile yapılan ödemeler içindeki payı yüzde 28'den 5 puan aşağıya düştü.
2014 Şubat ve Mart aylarında 2013 yılının aynı dönemine göre yüzde 17 gerileyen taksitli ödemeler, yılın ikinci çeyreğinde yüzde 14, üçüncü çeyreğinde yüzde 10, dördüncü çeyrekte ise yüzde 5 geriledi. 2015 yılında taksitli ödemelerde daralmanın sonlanması ve büyümenin başlaması beklenebilir.
2014 yılı ticari kredi kartlarının hem kart sayısı hem de kart kullanımı açısından öneminin arttığı bir yıl oldu. 2014 sonunda ticari kredi kartlarının sayısı 2,9 milyona, toplam kredi kartı sayısı içindeki payı ise yüzde 5'e yükseldi. Firmaların çoğunlukla yüksek tutarlı ödemelerde kullandığı ticari kartlarla 2014 yılında 76 milyar TL'lik ödeme yapıldı. Bu değerle ticari kartlar, kredi kartlarıyla yapılan tüm ödemelerin yüzde 18'ini oluşturdu.
KAMU SPOTU SOĞUK ALGILANIYOR
- Sizin, tüketicilere bilinçli kart kullanımı eğitimi verme planlarınız var. Bunu hangi yöntem ve araçlarla gerçekleştireceksiniz?
- 2015 yılı bilinçli kart kullanım yılı olsun istiyoruz. Bu işte kamu spotu yaramıyor. Soğuk olarak algılanıyor. En güzel verilen mesajların endirekt verilen mesajlar olduğunu düşünüyoruz. Algı çalışmasını rahatsız etmeden yapmamız gerekiyor. Şimdiden 3 kitabımız oluştu. Son kitabımız ‘Kartlarınla Mucize Yarat’ı Özlem Denizmen yazdı. Basın iletişimimize devam edeceğiz ve konferanslar ve üniversitelerde aktif olacağız. Baybaynakit.com’u dijital iletişim çalışmalarımızı toparlamak için kurduk.
- Sayın Soner Canko, hobilerinizi öğrenebilir miyiz?
- Seyahat etmek, kitap okumak, müzik dinlemek benim yaşam biçimimin önemli parçası.
Teknoloji ile yakından ilgilenmek ise en önemli hobilerimden biri. Teknoloji dünyasındaki yenilikleri takip etmek ve deneyimlemeyi seviyorum. Ayrıca farklı lezzet duraklarını keşfetmeyi de özel hobilerim arasında sayabilirim.