GİRAY DUDA
‘Merkeziyetsiz bir web sürümü. ‘Bildiğimiz otoritelere başkaldırı sayılabilir.’ gibi tanımlarla tanıtılan Web3’ü, konuyla ilgili çok ayrıntılı bir rapor hazırlayan KPMG Fintech ekibinin yöneticisi Sinem Cantürk ile konuştuk.
- Sayın Sinem Cantürk öncelikle bize Web3’ün ne olduğunu anlatır mısınız?
- Son dönemde en çok bahsedilen ama ne olduğu da tam olarak anlaşılamayan konuların başında “web3” geliyor. Tanım olarak bakacak olursak web3, blok zincir teknolojisine dayanan web’in yeni bir sürümüdür.
Web3, merkeziyetsiz, şeffaf, güvenli, katılımcı ve yenilikçi bir ekosistem yaratmayı amaçlayan bir yaklaşım. Bu yaklaşım, finansal hizmetlerden dijital sanat ve oyunlara; bilimden ticarete kadar birçok farklı alanda devrim niteliğinde uygulamaların ortaya çıkmasını sağlıyor.
Merkezi veri sorunlarını ve kullanıcı gizliliğini çözmeyi vaad ederek ilk olarak 2014 yılında ethereum kurucusu gavin wood tarafından önerilmiştir. Ve günümüzde halen gelişme, değişmeye devam etmektedir.
TÜRKİYE’NİN BLOK ZİNCİRİNE ADAPTASYONU AMAÇLIYORUZ
- Kısa süre önce yayınladığınız Web3 Raporunun içeriğinden söz eder misiniz?
- “KPMG Perspektifinden Web3” araştırmamızı, Türkiye’nin blok zincirine adaptasyonuna rehberlik edecek kapsamlı bir çalışma olarak ortaya koyduk. Ülkemizin blok zincirine adaptasyonu için rehber işlevi görmesini arzu ediyoruz.
Blok zincirinin en trend altı başlığı olan finans (CeFi, DeFi), DeSci & ReFi, DAO, Metaverse, NFT ve CBDC konularına ışık tutan raporumuzda bu başlıklar özelinde blok zinciri teknolojisinin faydaları, kullanım alanları, avantajları ve dezavantajlarına yer veriyoruz. Blok zinciri teknolojisinin faydalarının, kullanım alanlarının, avantajlarının, dezavantajlarının anlaşılması ve sektörlere olan katkısının gelişmesini amaçlıyoruz. KPMG Türkiye’nin küresel deneyimi ve yerel bilgi birikimini bir araya getirerek 50 kişinin üzerinde profesyonel ekiple ve konu uzmanı danışmanlarıyla hazırladığımız bu kapsamlı çalışma, Türkiye’de blok zincirinin gelişim alanlarını ortaya koyması açısından önem taşıyor.
BİLGİLERİN ELE GEÇİRİLMESİ İMKANSIZDIR
- Web3’ün avantajları nelerdir?
- Web3’de bilgilerin, paranın, işlemlerin bir merkezde tutulması, ele geçirilmesi ve değiştirilmesi neredeyse imkansızdır. Dağıtılmış defter teknolojisi sayesinde tüm veri ve işlemler depolanır ve dünyanın her yerine dağıtılarak güvence altına alınır. Bu deftere kaydedilen veriler hiçbir güç (hükünet, devlet, vb) karşısında değiştirilemez.
Web3’ün en temel avantajı işte bu merkeziyetsiz yapısıdır. Bizim bugün bildiğimiz ve kabul ettiğimiz otoritelere karşı bir başkaldırı gibi de kabul edebiliriz. Bu teknolojide veriler tamamen şifrelenir ve akıllı sözleşmeler ile beraber protokol kuralları tanımlanır. İçerik oluşturucular, halka açık defterde içeriklerinin kalıcı sahipleri olarak işaretlenir. Tek bir merkez olmadığı için minimum hizmet kesintisi yaşanır. Merkezi bir otoritenin olmaması, web3’ün kapsayıcılığı ve kullanımını arttırır.
KULLANIM ALANLARI ÇOK GENİŞ
- Web3’ün kullanım alanları nelerdir?
- KPMG olarak iş dünyası ile web3 arasında bir köprü görevi görmesi amacıyla hazırladığımız kanaat önderliği çalışmamız KPMG perspektifinden web3’de de belirttiğimiz gibi, web3’ün kullanım alanları çok geniştir: Finance (DeFi & CeFi), CBDC (merkez bankası dijital para birimleri), NFT, Metaverse, DAO, DeSci, ReFi.
Bunları biraz açıklayacak olursam, DeFi, geleneksel finansal hizmetlere alternatif sunarak, daha düşük maliyetler, daha hızlı işlemler ve artan finansal kapsayıcılık gibi avantajlar sunuyor.
CBDC'ler (Merkez Bankası Dijital Para Birimleri) ve Stablecoin'ler dijital para birimleri alanında büyük bir potansiyele sahip. CBDC'ler, merkez bankalarının dijital para birimlerini ihraç etmesini ve finansal sistemin daha etkili çalışmasını sağlamayı amaçlıyor. Stablecoin'ler de kripto para birimlerine karşı daha istikrarlı bir değer sunarak, günlük işlemlerde kullanılabilirliklerini artırıyor.
KATILIMCILARIN YÖNETTİĞİ MODEL
DAO'lar işletmelerin ve projelerin katılımcıların oylama yoluyla yönetildiği, merkezi otoritelerin olmadığı bir yapı sunuyor. Bu da, toplulukların daha fazla söz sahibi olduğu ve karar süreçlerine aktif olarak katıldığı bir iş modeli yaratıyor.
NFT'ler sanat, müzik, oyun ve diğer yaratıcı sektörlerde köklü bir değişim yaratırken, sanatçılar ve yaratıcı profesyoneller için yeni gelir modelleri sağlıyor. Şirketler için oyunlaştırma ve müşteri sadakati konusunda önemli fırsatlar sunuyor.
DİJİTAL DÜNYADA GERÇEK ZAMANLI ETKİLEŞİM
Metaverse ise dijital dünyada gerçek zamanlı etkileşimleri mümkün kılıyor. Sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik ve dijital dünya birleşerek, insanların etkileşimde bulunabileceği, ticaret yapabileceği ve deneyimleyebileceği yeni bir dijital ekosistem yaratıyor.
BİLİM VE FİNANS ALANINDA FIRSATLAR
DeSci ve ReFi, geleneksel sınırlamaları aşarak, bilim ve finans alanında yenilikçi fırsatlar sunarak dünyayı dönüştürme potansiyeline sahip. DeSci, bilim ve araştırma süreçlerini demokratikleştirerek, veri paylaşımını kolaylaştırıyor ve araştırmacıların işbirliği yapmasını teşvik ediyor. Bilimsel ilerlemeyi hızlandırarak, inovasyonu desteklemeyi amaçlıyor. ReFi, iklim değişikliğiyle mücadele etmek, korumak ve biyoçeşitliliği desteklemek, daha adil ve sürdürülebilir bir finansal sistem yaratmak amacıyla blockchain ve web3 teknolojilerine odaklanan bir hareket. Blokzincir teknolojisini kullanarak, daha şeffaf, güvenilir, merkeziyetsiz ve sürdürülebilir bir finansal altyapı oluşturmayı hedefliyor.
NEREDEN BAŞLAMALI?
- Şirketlerin Web3’ün avantajlarından yararlanması için nasıl ve nereden başlaması gerekir?
- Web3 şirketlerin iş yapma modellerini, stratejilerini temelden değiştirme potansiyeline sahip. Ama şirketlerin önünde önemli bir soru işareti var, nereden ve nasıl başlayacaklarını bilememek. Biz de araştırmamızda tam olarak bu konuya bir yanıt vermek istedik. Global’deki ve/veya Türkiye’deki kullanım alanlarını değerlendirdik. Ve hangi kullanım konusunun, şirketler için ne avantajları, ne riskleri, ne fırsatları olduğunu belirlemeye çalıştık.
Her şirketin web3 dünyasına giriş yapması, her şirketin metaverse’de olması veya bir NFT yaratması gerekli değil. Bu noktada şirketlerin kendileri için uygun olan gidiş yolunu belirlemeleri kritik öneme sahip. Doğru zamanda, doğru bir web3 stratejisinin finansal karlılık, kapsayıcılık, küresel erişim, güven artışı, müşteri deneyimi yaratması muhtemel getirileri olacaktır.
- Web3’ün dezavantajları, yarattığı sorunlar var mıdır?
- Getirileri yanında, günümüzde en büyük dezavantajı regülasyon eksikliği. Hemen hemen hiçbir ülkeden tatmin edici bir regülasyon olmaması, şirketlerin bu alana girmesinin, yatırım yapmasının önündeki en büyük engel gibi duruyor. Regülasyon eksikliği yanında, güvenlik de dikkat edilmesi gerek bir konu başlığı. Akıllı kontratların doğru tanımlanmaması veya siber saldırılar web3 dünyası için risk olarak yer almaya her zaman devam edecekler.
Elbette ki raporumuzda odaklandığımız bu uygulamaların sunduğu fırsatların yanı sıra; hukuki, vergisel boyutları ve ayrı ayrı risk profilleri mevcut. KPMG Türkiye olarak araştırma raporumuzda, bu uygulamaların iş dünyasına adaptasyonu sırasında dikkat edilmesi gereken tüm noktaları bütüncül bir perspektifle derledik.
