Çevremizdeki sıkıntılara rağmen rekor büyümeye imza atılmasına itiraz edenler oldu. Nasıl oluyor diye sordular… Bunun tartışması yapıldı. Herkes bildiğini söyledi. Karşı tarafı dinlemede yine eksik kaldık. Oysa biraz karşı tarafı dinleselerdi onlara özel sektör diye bir anahtardan söz edilecekti. Evet rekor büyümenin esas anahtarı özel sektör olarak ifade edilebilirdi. İtirazı olanlara bu dinamikten bahsedilmeli.
Özel sektör dinamiği… Bu öyle bir dinamik ki gittiği her yerden iş çıkarır. Duyduğu her işe girer… Dünyanın neredeyse tamamına mal satar. Çevre ülkelere yatırım için yarış yapar.
60 bine yakın ihracat ordusu… Dünyanın her yerinde fırsat kovalayan bir özel sektör… Geçmişteki gibi de değil. Satacak malı olan, yatırım yapabilen ve en önemlisi birkaç dil bilen bir özel sektör… Böyle bir özel sektörünüz varsa büyüme rekoru da kırarsınız, başarı öyküleri de yazarsınız.
Bu tartışmayı noktalayıp bu özel sektör için bir fırsat penceresi de biz açalım… Hem de sevgili İbrahim Çağlar’ı rahmetle analım. Birkaç ay önceydi… Rahmetli Çağlar ve geniş bir İstanbul Ticaret Odası heyeti Taşkent ve Semerkant’a yeni iş görüşmeleri için gitmişti. Bu gezide Özbekistan’da müthiş fırsatların olduğu tespit edildi. Ve kollar sıvandı. Ardından ikili ilişkilerin geliştirilmesi için bir dizi toplantı düzenlendi. Belki halen istenen düzeyde değil ikili ticari ilişkiler ama Özbekistan fırsatlar ülkesi… Ülkede Türkiye’nin 80’li yıllarda başlattığı dışa açılma sürece yaşanıyor. Ekonomide hamle devri başlatıldı. Her türlü yatırımın önü açılmış durumda. Yatırıma yapana tam destek veriliyor.
Aman sende Özbekistan’da ne yatırımı yapılır demeyin sakın...
Bir kere Özbekistan Türk girişimcisine çok sıcak yaklaşıyor. Bu önemli bir avantaj. İkincisi Özbekistan yüzde 6’lara yaklaşan bir büyüme oranı yakalamış durumda. Üçüncüsü Türk dizileri ülkede çok izleniyor. Herkes diziler sayesinde Türkçeyi öğreniyor. Dördüncüsü Türkiye’de binlerce Özbek çalışıyor. Ve her yıl yaklaşık 600 milyon dolar Türkiye’de bu ülkeye para gidiyor. Ve son dönemde iki ülke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi her iki devletin Cumhurbaşkanları tarafından destekleniyor.
Şimdi gelelim bu ülkede neler yapılabilir, Türk girişimciler hangi alanda yatırım yapabilir bunun analizine… Önce pazarı özetleyelim… Özbekistan, tarihi İpek Yolu üzerinde yer alıyor. Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan ve Türkmenistan'a komşu olan ülkenin 31.5 milyon nüfusu var. Yani hem komşuları itibariyle hem de kendi nüfusu açısında iyi bir pazar… Ve Özbekistan başta altın olmak üzere zengin yer altı ve yer üstü kaynaklarına sahip bulunuyor. Mesela dünyanın en büyük 7'nci doğalgaz, 4'üncü uranyum, 6'ncı pamuk üreticisi ve 2'nci büyük pamuk ihracatçısı konumunda bulunuyor. Dünyanın en iyi pamuğuna sahip olan Özbekistan’da tekstil yok. Hazır giyimi ithal ediyor. Birkaç Türk girişimcinin dışında iplik fabrikası bile yok. Yani pamuk var, iplik yok, giysi yok… Yine altını var Özbekistan’ın ama kuyumcusu bulunmuyor.
Özbekistan’ın pazarlarına gittiğinizde birbirinden ilginç meyve çeşitlerine rastlıyorsunuz. Ama bir meyve suyu fabrikası yok. Hatta meyve suyunun ithal edildiği söyleniyor. Henüz kırsaldan kente büyük göç başlamadığı için hayvancılık ülkenin önemli gelir kaynakları arasında yer alıyor. Ancak deri ile ilgili sanayi tesisi bulmak mümkün değil. Özbek kızların çantaları Çin’den geliyor.
Ve esas önemli nokta… Ülkenin kısa sürede büyüleyici şehirleri ve politika değişikliği dolayısıyla en gözde seyahat rotalarından biri olacağı tahmin ediliyor. Yani kısa süre içinde turist sayısında patlama bekleniyor. Bunun ön işaretleri alınıyor. Ama patlayan turiste otel yok. UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası listesine aldığı Hiva, Semerkand ve Buhara gibi kentlerde kalacak yer sıkıntısı yaşanıyor. Üstelik otel yapmak isteyene arsa desteği veriliyor.
Yani otel yapanın önü açık, meyve suyu fabrikası kuranın bütün bölgeye satma şansı var.
İplik fabrikası kuranı dünyanın en iyi pamuğu bekliyor. Ve hazır giyim üreteni bölgenin insanı bekliyor.
Dinamizme konusunda rakipsiz olan Türk özel sektörü için mini bir fırsatlar ülkesi analizi.
Muhteşem dinamizme muhteşem fırsat… İşte size pencere…
Heyecan verici bir ülke .Fırsatlar Oldukça açık yazınızı feyz alarak okudum elinize beyninize sağlık . Kolay gelsin iyi akşamlar