GİRAY DUDA
Arka arkaya çok büyük iki depremin vurduğu, büyük tahribat yarattığı bir bölgedeki sanayi kuruluşlarının aradan geçen zaman içinde toparlanmak, üretimi arttırmak ve yeniden eskisi gibi üretime geçmek yolunda ne kadar ilerlediklerini, bölgenin OSB’lerinde sanayicilerle doğrudan görüşmeler yapan OSBÜK heyetinden Yönetim Kurulu üyesi sayın Erdim Noyan ile konuştuk.
- Sayın Erdim Noyan, Türkiye çapında OSB’leri, sanayi kuruluşlarını, tesislerini yerinde ziyaret edip görüşmelerde bulunmak, gerçekçi değerlendirme yapmak açısından çok önemli. OSBÜK olarak deprem bölgesindeki 23 OSB ile yaptığınız istişare toplantıları bir çok açıdan olumlu, aydınlatıcı, destekleyici bir çalışma olmuş. Öncelikle şunu sorayım, deprem sonrasında üretim kaybı ne orandaydı?
- Depremden hemen sonra bölgede bulunan bütün illerimizi OSBÜK Yönetim Kurulu Başkanımız sayın Memiş Kütükçü ve Yönetim Kurulu Üyelerimizle ziyaret etmiştik. Deprem sonrasında yıkım, göç ve vefat gibi nedenlerle bir çok tesisimiz faaliyetini durdurmuştu. İlk şokun atlatılması sonrasında toparlanmaya başlayan tesislerde, illere göre farklılık göstermekle beraber yüzde 40 - yüzde 50 oranında hasar oluşmuştu.
TEKSTİL SEKTÖRÜNDE SORUN VAR
- Aylarca süren onarım ve yenilenme faaliyetlerinden sonra bugün hangi oranlardan söz ediyoruz?
- Tesislerin yenilenmesinde büyük yol katedilmesine rağmen deprem sonrasına göre personel istihdamı vb. başka nedenlerle üretimde yüzde 30 civarında düşüş görülmektedir. Özellikle emek yoğun olan Tekstil sektöründe bu süreç çok daha fazla tahribat yaratmış durumda. Elbette ki hedef tesislerin yarın tam kapasite ile çalışması ancak içinde bulunduğumuz ekonomik süreç nedeniyle özellikle Tekstil sektöründe bir öngörüde bulunmak bugün için zor görünüyor.
SANAYİCİMİZ KENDİ GÜCÜYLE UĞRAŞIYOR
- OSBÜK Başkanı Memiş Kütükcü, Adıyaman, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya’daki 3 bin 500 sanayi işletmesinin hepsinde ağır veya hafif hasar olduğunu belirtti. Bu şirketler, hasar ve zararlarını nasıl onarıp, düzeltip üretime sarıldılar? Kendi olanakları ile mi yoksa kredi, hibe gibi finans destekleri sağlandı mı?
- Sanayicilerimiz depremin ilk gününden itibaren üretime devam etmek için büyük gayret içindeydiler. Hibe, destek vb. verilmedi. Ancak bu dönem içinde sanayicilerimize SSK ödemeleri ve vergi borçlarının ertelenmesi hususunda destekleme yapıldı.
Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, kısa süre önce bu konuda bir müjde verdi. Deprem bölgesindeki KOBİ’leri 200 ile 750 bin lira arasında finansman sağlanacağını söyledi. Böylelikle, desteğin üst limiti, ağır hasarlılar için işletme başına 500 bin liradan 750 bin liraya yükselmiş oldu.
Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından bölgedeki işletmelerde meydana gelen zararın karşılanması ve ekonomik canlanmanın sağlanması için “Türkiye: Deprem Sonrası Mikro, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Canlanması Projesi” hayata geçirildi. Proje kapsamında, Dünya Bankasından 450 milyon dolarlık finansman ile sağlanan destek; KOSGEB aracılığıyla az, orta ve ağır hasarlı işletmeler için farklı kademelerde kullandırılacak. Sıfır faizli olan destek, 36 aylık bir süreci kapsıyor. İlk 2 yılı geri ödemesiz olup 3. yılda 3 eşit taksitte geri ödemesi tamamlanacak.
GERİYE DÖNÜŞ KOŞULLARI SAĞLANMALI
- Büyük bir yıkım yaşayan bu kentlerde milyonlarca kişinin bölgeyi terk etmesi kaliteli, tecrübeli işgücüne ve sonuçta üretime darbe vurmuştur. OSB yöneticileri bu konuda neleri dile getiriyorlar? Çalışacak nitelikte yeni elemanların işe alınarak üretimin artması için ne gibi öneriler ve taleplerde bulunuyorlar?
-Deprem bölgesindeki sanayicilerimizin bölgedeki en büyük sıkıntılarından birisi daha önce söylediğim gibi eleman istihdamı. Sanayicilerimiz başka kentlere göç eden depremzedelerin geriye dönmesi için öncelikli olarak barınma ve çocuklarının eğitim sorunun çözümlenmesi gerektiğini söylüyorlar.
SANAYİNİN YÜZDE 10’U TAŞINDI
- Deprem bölgesinde işyerlerini, sanayi kuruluşlarını Türkiye’nin başka bölgelerine taşıyanların oranı ne kadar?
- Sanayicilerimiz halen kendi bölgelerinde üretimi hedeflemektedir. Bu oranın yüzde 10 civarında olduğu yönünde bilgilendirildik.
ÇOK KATLI VE YATAY BİNALAR SORUNU
- Fabrikalarda yaygın kullanılan prefabrik yapılar ile betonarme yapıların hasar açısından aynı biçimde değerlendirilmesinin bir çok sanayiciyi rahatsız ettiğini biliyoruz. Şikayetler neler ve bu konuda nasıl bir destek bekliyorlar?
- Deprem bölgesindeki sanayicilerimizin en büyük sıkıntısı çok katlı binalar ile yatay binaların benzer biçimde değerlendirilmesinden ileri gelmektedir. Özellikle orta ve ağır hasarlı bir binanın yıkılması zorunlu kılınmaktadır. Sanayicilerimiz, burada bazı fabrikalarda kısmi olarak meydana gelen hasarları güçlendirilme veya sadece yıkımı gereken kısmına kısmi olarak yeni bina yaparak faaliyetlerine devam etmek istiyorlar.
TEKSTİLDE YENİ ARAYIŞLAR
- 2023 yılını sıkıntılı geçiren tekstil sektörünün güçlü kuruluşlarının yer aldığı bölgedeki tekstilciler ne gibi konulara değindiler?
- Avrupa’daki resesyon, personel ve enerji maliyetlerindeki yükseliş emek yoğun bir sektör olan Tekstil sektöründe daha büyük sıkıntı yaratmış durumda. Özellikle kurdaki artışın enflasyona paralel artış göstermemesi nedeniyle ihracat yapan sanayicilerimiz bu durumdan daha fazla etkilenmiş. Tekstil sektöründeki bazı sanayicilerimiz farklı sektör arayışına girdiklerini ve üretimi azalttıklarını dile getirdiler. Kahramanmaraş ve Denizli’deki Tekstilin sorunları Çorlu, Çerkezköy’den farklı değil.
REHBERLİK VE TEFTİŞ UYGULAMALARI
- OSBÜK’ün organize ettiği ‘OSB’lerde Rehberlik ve Teftiş Uygulamaları Toplantıları’nın ilki Mardin’de yapıldı. Bu toplantıların amacı nedir? Bundan sonra hangi bölge ve illerde sürdürülecek? OSB yöneticileri hangi konularda bilgilendirildi?
- OSBÜK ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığıyla müştereken düzenlenen bu toplantı Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki 11 ilden 32 OSB’nin katılımıyla kadim kent Mardin’de gerçekleştirildi. Toplantı, sorunların ortaya çıkmadan önlenmesi ve ortak denetim kültürünün oluşturulması amacıyla düzenlendi. Bu toplantılar sırasıyla diğer bölgelerimizde de gerçekleştirilecek.
