ARİF ESEN
Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi (ÇOSB) Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Sözdinler, “Deprem bölgesindeki sanayinin ayağa kaldırılması için ivedi olarak kapsamlı bir restorasyon programının uygulamaya konulması gerekiyor” dedi. Global Sanayici'ye değerlendirmelerde bulunan Sözdinler, "Büyük yıkımın faturası ağır olacak. Tüm kesimlerin fedakarlık yapacağı bir sürece adım attık" dedi.
- Sayın Sözdinler, Türkiye iki büyük depremi aynı gün yaşadı. Şehirler enkaza döndü, on binlerce kişi hayatını kaybetti. 100 bini aşan yurttaş yaralandı. Türkiye bu büyük yıkımı nasıl onaracak?
- Yaşadığımız büyük bir yıkım, insan kahroluyor. Öncelikle hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet, yaralılara acil şifalar dilerim. Acılı bölge halkına, tüm Türkiye’ye geçmiş olsun diyorum. Zor olacak, zaman alacak ama normale döneceğiz.
- Deprem sonrası milletimizin ortaya koyduğu dayanışma ruhu acılarımızı bir parça hafifletti. Hamaset gibi algılanmasın ama Bbu millet yaralarını sarmasını iyi biliyor. Birinci önceliğimizin etkin bir planlama sonrasında yeni şehirler kurmak, kalıcı konutlar yapıp bölgeyi terk eden depremzedelerin bu konutlarda yaşamasınaı sağlamak yönünde olmalı inancındayız. Zaten bu konuda adımlar atıldı. İkinci olarak sanayinin kendini toparlayabilmesi için gerekli desteklerin yapılması gerekiyor.
SANAYİDE HASAR YÜZDE 20-25
- Sanayi demişken, bu illerde depremin verdiği zararın boyutu hakkında neler söyleyeceksiniz?
- Deprem bölgesindeki sanayici dostlarımdan ve güvendiğim kaynaklardan edindiğim bilgi ve intiba şu: “İlk belirlemelere göre bölge sanayisinin yüzde 20’si, yüzde 25’i zarar görmüş durumda. Bu oran yeni çalışmalarla artabilir. Kahramanmaraş ve Adıyaman’da yıkım daha fazla. Malatya’da sanayi tesislerinde büyük hasar yok. Gaziantep ve Adana için de aynı durum söz konusu. Hatay’da OSB’de fazla bir hasarın olmadığı belirtiliyor. Ancak OSB’deki sanayicilere üretim yapan Hatay Küçük Sanayi Sitesi yok oldu. Kendi sektörümden bildiğim için iplik fabrikalarını örnek gösterecek olursam, çok hasar olmamasına rağmen, artçı sarsıntıların devam etmesi korkuları artırıyor. İlk aşamada pek dikkati çekmeyen örneğin iplik fabrikalarında çok ciddi bir hasar ve makinelerde gözle görülen bir oynama olmasa da artçıların devam etmesi korkuları artırıyor.”
Devletimiz bu konuda ayrıntılı bir raporla bölge sanayisinin durumunu ortaya koyacaktır.
KAPSAMLI BİR RESTORASYON PROGRAMI UYGULAMAYA KONULMALI
- Bölgede zarar gören sanayi tesisleri nasıl ayağa kaldırılır?
- Deprem bölgesindeki sanayinin ayağa kaldırılması için ivedi olarak kapsamlı bir restorasyon programının uygulamaya konulması gerekiyor. Böylesi büyük bir felakete Türkiye’nin hazırlıksız yakalandığı görülüyor. İki yıl pandeminin yarattığı olumsuzluklarla uğraştık. Tam artık nefes alacağız dediğimiz bir dönemde Rusya, Ukrayna’yı işgale kalkıştı. Türkiye, bir kriz ortamından yakasını kurtarmaya çalıştığı bir dönemde bu büyük felaketi yaşadık. İşin büyüklüğünü ve boyutunu rakamlar ortaya koyuyor. Şöyle ki, ABD’nin en büyük ikinci bankası Morgan Stanley, hazırladığı Türkiye raporunda yalnızca hasarlı konutların yıkımı ve yeni konutların yapım maliyetinin 38 milyar doları bulacağını belirtti. Dünya Bankası’nın ‘Küresel Hızlı Afet Sonrası Hasar Tahmini Raporu’nda, “6 Şubat'ta meydana gelen iki büyük deprem Türkiye'de ülkenin 2021 yılı GSYH’sının yüzde 4’üne karşılık gelen yaklaşık 34.2 milyar dolarlık fiziksel hasara yol açtı. İyileştirme ve yeniden inşa maliyeti çok daha fazla olacak, potansiyel olarak bu rakam 34.2 milyar dolarlık fiziksel hasarın iki katına ulaşacak” deniliyor. Yeniden inşa ve iyileştirmelerin 68.4 milyar dolara ulaşacağını söylüyor. TÜRKONFED’in “2023 Kahramanmaraş Depremi Afet Ön Değerlendirme Durum Raporu”nda deprem maliyeti konusunda şu rakamlar veriliyor: “2023 Kahramanmaraş Depremi’nin 70 milyar 750 milyon doları konut zararı, 10.4 milyar doları milli gelir kaybı ve 2.91 milyar doları işgücü kaybı olmak üzere toplamda 84.06 milyar dolar hasara neden olması beklenmektedir” deniliyor.
TÜM KESİMLERİN FEDAKARLIK YAPACAĞI BİR SÜRECE ADIM ATTIK
Bu rakamlar da gösteriyor ki, büyük yıkımın faturası ağır olacak. Tüm kesimlerin fedakarlık yapacağı bir sürece adım attık. Sanayicinin özkaynağı kıt, kredi olanaklarının durumu belirli. Depremin yarattığı sorun yalnızca makine parkında değil. İşgücü bölgeyi terk etmiş, yeniden dönüşü sağlamak için öncelikle barınma sorunun giderilmesi gerekiyor. Sanayici arkadaşlarım çalışanlarını fabrikalarının yerleşkesi içinde tutmak istiyor. Lojistik ayrı bir sorun. TIR şoförleri araçlarını bırakıp bölgeyi terk etmişler. Hammadde temini ayrı bir sorun. Birçoğunun ihracat bağlantıları var. Belki bu ihracat bağlantılarını benzer üretim yapan fabrikalarımıza kaydırarak karşılayabiliriz.
280 KOYTEYNERİ GRUPLAR HALİNDE GÖNDERMEYE BAŞLADIK
- Siz ÇOSB olarak ve Çerkezköylü sanayiciler olarak depremzede dostlarınız için neler yapıyorsunuz?
- Depremde zarar gören sanayiciler diğer sorunlarının yanında bölgeyi terk eden işgücünü yanlarında tutmak istiyor. Fabrikalarının bahçesinde kurulacak koyteynerlerle bu sorunu çözmenin peşindeler. ÇOSB, bünyesindeki katılımcıların desteğiyle acil barınma ihtiyacına yönelik olarak kurulan yaşam alanlarına 230 280 konteyner ile katkı sağlıyor. Konteynerleri gruplar halinde Kahramanmaraş’a göndermeye başladık. 280 yaşam konteynerinin yanı sıra 34 adet mobil duş ve WC kabinlerini de bu kapsamda deprem bölgesine gönderiyoruz. Konteynerlerin kurulumu için ÇOSB Bölge Müdürlüğünden bir teknik ekip de deprem bölgesine gönderildi. Diğer taraftan, konteynerlerin büyük kısmının AFAD koordinasyonunda, deprem bölgesinde tespit edilen alanlara toplu olarak kurulması planlandı.
ARAMA KURTARMA, HASAR TESPİT EKİMİZ SAHADAYDI
ÇOSB Arama Kurtarma Ekibini deprem bölgesine gönderdik. Sekiz kişilik ekibimiz kurtarma çalışmalarına dahil oldu. Hasar tespiti konusunda da arkadaşlarımız Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nün koordinasyonunda hasar tespit çalışmalarına destek veriyor.
ONLARCA TIR YARDIM MALZEMESİ GÖTÜRDÜ
Kaymakamlıklarımız koordinasyonunda, sanayicilerimiz ve depremzedeler arasında bir köprü görevi üstlenen Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi, deprem bölgelerinde ortaya çıkan acil ihtiyaçlar doğrultusunda çalışmalar yaptı. ÇOSB sanayicilerinin verdikleri desteklerin depremin yaşandığı illere ulaştırılmasını organize etti.
Bu kapsamda yürütülen çalışmaların ilk etabında, ÇOSB katılımcı firmalarının ve ÇOSB Bölge Müdürlüğü’nün desteğiyle en acil ihtiyaç duyulan malzemeler Bölge Müdürlüğü’nde özenle tasnif edilerek paketlendi ve TIR’larla deprem bölgesine gönderildi. İlerleyen günlerde yine katılımcı firmalarımızın destekleriyle (giyim, gıda, temizlik, hijyen vb.) genel ihtiyaç malzemeleri paketlenerek Kaymakamlıkların yardım toplama merkezlerine gönderilecek. Bu şekilde ÇOSB sanayicilerinin battaniyeden kıyafete, ilaçtan çocuk bezine, gıdadan jeneratöre hemen her alandaki yardımları koordine edilerek, hızlı bir şekilde TIR’larla deprem bölgelerine ulaştırıldı.
KESİNTİSİZ ÜRETİM İÇİN
Deprem bölgelerine gönderilen konteynerlerin bir kısmı Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız ve OSBÜK koordinasyonu ile Kahramanmaraş’taki Organize Sanayi Bölgeleri sanayicilerinin ihtiyaçları doğrultusunda, fabrikaların bahçelerine kurulacak olup, bu konteynerlerde fabrika çalışanlarının aileleriyle birlikte barınmasına ve üretimin devamlılığına destek sağlanacaktır. Uygulama, deprem bölgesindeki sanayicilere destek olması yanında, bölgenin istihdam yapısının korunması açısından da çok önemli.
ÇOSB TEKNİK EKİBİ DEPREM BÖLGESİNDE
ÇOSB, sanayicilerinin desteğiyle deprem bölgelerinde oluşturulacak yaşam alanları için 280 konteynerlik organizasyonu tamamlandı ve konteynerleri gruplar halinde deprem bölgesine göndermeye başladı. 280 barınma konteynerinin yanı sıra 34 adet mobil duş ve WC kabinlerinin de gönderildiği çalışmada, konteynerlerin kurulumu için ÇOSB Bölge Müdürlüğü’nden bir teknik ekip de deprem bölgesine gönderildi.
DEPREMZEDELERE İSTİHDAM OLANAĞI SAĞLAYACAĞIZ
Kuracağımız konteyner yaşam alanlarının yanı sıra, deprem bölgesinden gelen vatandaşlarımızın da istihdamı için çalışıyoruz. Depremzede vatandaşlarımızın barınmalarının yanı sıra istihdamları için de sanayicilerimiz ellerinden geleni yapacaklardır. Fakat bununla birlikte bölgenin istihdam yapısını da korumamız lazım. Bunun için de deprem bölgesindeki sanayici dostlara elimizden gelen desteği sağlayacağız, yaraları birlikte saracağız.
