ARİF ESEN
Koçak Farma İlaç ve Kimya Sanayi A.Ş. CEO’su İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Hakan Koçak, Covid-19’a karşı geliştirmeye çalıştıkları yerli aşının hangi aşamada olduğunu Global Sanayici’ye anlattı. Koçak, “Faz-1 çalışmalarımız başarıyla sonuçlandıktan sonra Mayıs 2021 sonu gibi Faz-2 çalışmalarına başlamak istiyoruz. Faz-2 çalışmalarının da başarıyla tamamlanmasını takiben Ağutos ayı içerisinde Faz-3 aşamasına geçmeyi ve sonbaharda aşıyı kullanıma vermeyi planlıyoruz” dedi.
- Koçak Farma İnaktif Covid19 yerli aşının Faz-1 çalışmalarına 23 Mart 2021 tarihinde gönüllülere uygulayarak başladınız. Çalışmalarınız nasıl gidiyor, kaydettiğiniz gelişimi anlatır mısınız?
- Faz1 çalışmalarımız başarıyla devam ediyor. Gönüllülerin büyük kısmına birinci doz aşıları yapıldı. Bir kısmının da ikinci doz aşıları yapılmaya başlandı. Gönüllülerde şu ana kadar önemli bir yan etki görülmedi. Faz-1 çalışmanın Mayıs ayının ilk yarısında tamamlanmasını bekliyoruz.
AĞUTOS AYI İÇERİSİNDE FAZ-3 AŞAMASINA GEÇMEYİ PLANLIYORUZ
- Faz-1’den sonra Faz-2 aşamasına geçtikten sonra olumlu sonuçlar alırsanız Faz-3 aşamasına ne zaman geçebilir, aşıyı kullanıma verebilirsiniz?
- Faz-1 çalışmalarımız başarıyla sonuçlandıktan sonra Mayıs 2021 sonu gibi Faz-2 çalışmalarına başlamak istiyoruz. Faz-2 çalışmalarının da başarıyla tamamlanmasını takiben Ağutos ayı içerisinde Faz-3 aşamasına geçmeyi ve sonbaharda aşıyı kullanıma vermeyi planlıyoruz.
ERCİYES’İN AŞISI ONAY ALIRSA BİZ ÜRETECEĞİZ
-Türkiye’de İnaktif Covid-19 aşısının üretimi için zorunlu olan laboratuvar ve üretim tesislerine sahip tek ilaç firmasısınız. Bu kapsamda Kayseri Erciyes Üniversitesi tarafından geliştirilen aşının Koçak Farma tesislerinde üretileceğini açıklamıştınız. Faz-2 aşamasını tamamlayıp Faz-3 çalışmaları süren Erciyes Üniversitesi’nin geliştirdiği aşıya “acil kullanım onayı” verilirse ne kadar sürede üretilip, kullanıma verebilirsiniz?
-Koçak Farma olarak Covid-19 aşı üretimi için zorunlu olan 2 adet BSL-3 laboratuvar ve üretim tesislerine sahibiz. Bu tesisler Sağlık Bakanlığı GMP onayına da sahip. Kayseri Erciyes Üniversitesi tarafından geliştirilen aşının Faz çalışmaları için gerekli dozlar Koçak Farma tesislerinde üretilmiştir. Bu aşıya “acil kullanım onayı” verildiği takdirde de Koçak Farma tesislerinde üretilmesi planlanmaktadır.
İNAKTİF COVİD-19 HİPERİMMÜN SERUM ÜRETECEĞİZ
-Covid-19 salgınının ilk günlerinden itibaren tedavi protokollerinde bulunan ürünlerin üretimini gerçekleştirerek pandemiye karşı en etkili firma oldunuz. Bu kapsamda hangi ürünlerin üretimini yaptınız, yapıyorsunuz?
-Covid-19 pandemisi sürecinde en etkin firmalardan biri olduk. T.C. Sağlık Bakanlığı Covid-19 tedavi Algoritmasındaki Favipravir, Hidroksiklorokin Sülfat, Azitromisin, Enoxaparin sodyum, Dipiridamol, Dekzametazon etken maddeli ürünlerin tamamını yerli olarak ürettik ve üretmeye devam ediyoruz. Bunların dışında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı onaylı Koçak Farma Ar-Ge merkezi bünyesindeki Sağlık Bakanlığı GMP belgesine ve Uluslararası belgelendirme kuruluşlarından alınmış sertikasyonlara sahip BSL3/ABSL3 laboratuvarlarında inaktif Covid-19 Hiperimmün serum üretimi ile ilgili çalışmalarımızda devam etmektedir.
YENİ VARYANTLARA KARŞI ETKİLİ
-Ölümcül Covid-19 virüsü yeni varyantlarıyla büyük bir yayılma gösterdi. Yerli aşılar, Covid-19’da yaşanan başkalaşımlara karşı da etkili olacak mı?
- Farklı etki mekanizması ve üretim şekline sahip yerli aşılarla ilgili geliştirme çalışmaları devam etmektedir. Bu aşılarla ilgili çalışmalar başladığı zaman henüz varyantlar yaygın değildi bu sebeple çalışmalar bu varyantlarla yapılmadı. Şu anda büyük ölçüde yeni Covid19 varyantları hastalığa sebep olduğu için yerli aşıların devam eden Faz çalışmaları yerli aşıların bu varyantlara karşı olan etkinliğini de ortaya çıkarmış olacaktır. Sonuçları hep beraber göreceğiz.
HİJYENE DİKKAT
- Yıllarını toplum sağlığına adayan bir bilim insanı olarak salgına karşı dünyada ve Türkiye’de alınması elzem önlemleri sıralar mısınız? Sizce aşıyla birlikte salgını önleyecek silahlar nelerdir?
-Salgına karşı dünyada ve Türkiye’de alınması gereken önlemler aslında salgının başından beri çok fazla değişmedi. Hem Sağlık Bakanlığımız hem de Bilim Kurulumuz bu konuda alınacak önlemleri net olarak ortaya koydu. Hem özel hayatta hem işyerlerinde sosyal mesafeye dikkat etmek ve maske takmak temel olarak alınması gereken önlemlerdir. El ve kişisel hijyene dikkat etmek, elleri sık sık yıkamak ve dezenfekte etmek de salgına karşı en önemli silahlarımızdan. Geçtiğimiz bu zor dönemde kalabalık ortamlardan kaçınmak ve mümkün olduğunca izole olmak zorundayız.
