Kısa süre önceki özelleştirmede hisse senetleri kapışılan Halkbank, Türkiye’deki milyonlarca esnaf ve KOBİ’nin finansmanı için özel olarak görevlendirilmiş kamu bankası. 1933 yılında çıkarılan yasasında, amacının, “kalıcı bir ekonomik kalkınma, sosyal denge ve toplumsal barışın korunması amacıyla esnaf, sanatkar ve küçük meslek sahiplerine uygun koşullarla kredi kullandırmak” olduğu belirtiliyor.
Çok uzun yıllar boyunca sadece esnafın bankası olarak bilinen Halkbank, son yıllarda, Türkiye’nin dört bir yanında sanayii üretiminde kendisini geliştiren, günden güne büyüyen KOBİ’leri de özel müşterileri olarak benimsedi. Halkbank, milyonun üstüne çıkan KOBİ müşterisiyle bu pazardaki ağırlığını herkese gösterdi. Halkbank’ın KOBİ’lere dönük faaliyetlerini, krediler ve finans seçenekleri başta olmak üzere her türlü hizmet ilişkilerini Genel Müdür Yardımcısı Taner Aksel ile ayrıntılı biçimde konuştuk :
- Halkbank’ın yönetim yapısında KOBİ’ler nerede yer alıyor? Halkbank’ın Esnaf bankacılığı ve KOBİ bankacılığı birbirinin aynısı mıdır? Halkbank’ın KOBİ tanımı nedir? Buna göre Türkiye’de kaç KOBİ var?
Genel Müdür Yardımcılığımıza bağlı olarak ikisi Ankara’da biri İstanbul’da olmak üzere toplam 3 Daire Başkanlığımız bulunuyor. KOBİ Pazarlama Daire Başkanlıkları, Ankara ve İstanbul’da iki ayrı Daire Başkanlığı kapsamında, bölgesel olarak sorumluluk alanları bölünmüş şekilde hizmet veriyor. 13 bölgemiz ve bağlı şubeleri, Ankara’da bulunan KOBİ Pazarlama-1 Daire Başkanlığı tarafından, 12 Bölgemiz ve bağlı şubeleri ise İstanbul’da bulunan KOBİ Pazarlama-2 Daire Başkanlığımız tarafından idare ediliyor. Ayrıca Tarımsal Krediler bölümümüz de KOBİ Pazarlama-2 Daire Başkanlığımıza bağlı olarak çalışıyor. Performans ve raporlama ile Ürün Yönetimi Bölümleri ise doğrudan Genel Müdür Yardımcısına bağlı olarak görev yapıyor.
Türkiye çapında Esnaf ve Sanatkârlar Kredi Kefalet Kooperatifleri (ESKK) ile bankamız arasındaki ilişkiler ve tüm ESKK kredileri ise Ankara’da bulunan Esnaf Bankacılığı Daire Başkanlığımız tarafından yönetiliyor. Esnaf Bankacılığını ayrı tutmamızın nedeni esnaf kesiminin 1 Milyon liraya kadar cirolu firmalar olması ve bu tip firmalara yönelik özel ürün ve hizmetler ile finansal sisteme kolayca ulaşabilecekleri alternatif kanalları daha iyi organize edebilmek içindir. Ayrıca Bakanlar Kurulu kararıyla belirtilen “Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Kefaletiyle Esnaf ve Sanatkârlara Kredi Kullandırılmasına Dair Karar” uyarınca, Hazine Faiz destekli kredilerin küçük esnaf ve sanatkârlarımıza sağlıklı bir biçimde ulaşmasına da katkıda bulunuyoruz.
Halk Bankası’nın KOBİ tanımı daha önce yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilen yönetmeliğe uygun olarak tanımlandı. 4 Kasım 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan KOBİ tanımına dair kriterlerdeki değişiklik uyarınca Bankamız KOBİ tanımı gerekli mevzuat düzenlemesiyle yeni yönetmeliği baz aldı. Şunu da eklemek gerekir ki mevcut değişiklikle yani ciro üst sınırının 25 milyon liradan 40 milyon liraya yükseltilmesiyle ve alt seviyedeki ciro sınırı da buna bağlı olarak değişti. Bu değişiklik, KOBİ bankacılığının ilgi alanındaki firma sayısını artıracak ve dolayısıyla bankaların KOBİ bankacılığı birimlerini yapılarının güçlendirilmesini zorunlu kılacak. TÜİK verilerine göre 250 ve altında çalışan sayısı olan 3 milyon civarında girişimci işletme bulunuyor.
Sayın Aksel, Halkbank ile çalışan KOBİ sayısı ve KOBİ pazarında Halkbank’ın payı nedir?
Ülkemizde KOBİ niteliğinde 3 milyona yakın girişimci işletme var. Bankamızın da 1 milyon 200 bine yakın KOBİ müşterisi bulunuyor. Dolayısıyla bankamız her 3 KOBİ’den 1’ i ile çalışıyor. 2012 yılında da 50.000’e yakın yeni müşteri kazanımı oldu.
Halkbank’ın KOBİ kredilerinin yıllara göre artış oranı nasıl?
Bankamız 2007 yılından bu yana KOBİ kredilerinde ciddi bir büyüme gerçekleştirdi. Öyle ki 2007 yılı sonunda 9 milyar TL olan nakdi kredi rakamımız 2011 yılı sonunda 19 milyar TL, 2012 yılı 3. çeyrekte ise 22 milyar TL’ye ulaştı. Bankaların KOBİ sektörüne kullandırdığı kredilere baktığımızda ise 2012 yılında kullandırılan nakdi krediler toplamının 172.214 milyon TL’ye çıktığını görüyoruz. Dokuz aylık dönemdeki sektör KOBİ kredilerinde sağlanan net artışın %30’a yakın kısmı bankamızca kullandırılan kredilerden kaynaklanıyor. Bu gelişme de sektör payımızı 100 baz puan yükseltti.
Burada en önemli etken, yaptığımız anlaşmalar ve işbirliklerimiz sayesinde farklı kesimlerin ihtiyaçlarına özel geliştirilmiş finansal çözüm ve hizmetleri sunmamızdır. Bu çalışmalarımız önümüzdeki dönemde de artarak devam edecek. Yaptığımız anlaşmalar ve çalışmalar kredi rakamlarımızın gelişimini de teyit eder nitelikte. Halkbank’ın 2011 sonunda 41,1 milyar TL olan toplam ticari kredi hacmi, bu yılın ilk dokuz ayı sonunda yüzde 11,7 artarak 46,0 milyar TL’ye ulaştı. Böylece Bankamızın esnaf kredileri ile birlikte KOBİ’lere kullandırdığı krediler, toplam nakdi kredi portföyünün yüzde 35,6’sını oluşturdu.
Türkiye çapında 1.250 tane KOBİ temsilciniz olduğunu belirtiyorsunuz? KOBİ temsilcileri nasıl belirleniyor ve hangi bölgelerde nasıl çalışmalarda bulunuyorlar? Halkbank Şubelerindeki "KOBİ Müşteri İlişkileri Yöneticileri"nin görevleri nedir ve çalışma yöntemleri nasıldır?
Halkbank olarak şubelerimizi açarken, kazanacağımız müşterilerimizle ilişkilerimizi nasıl uzun süreli koruruz düşüncesinden yola çıkıyoruz. Çünkü bizler için önemli olan sadece bankamızın ürün ve hizmetlerini satmak değil, müşteri sadakatini de sağlamak. Bu sebeple KOBİ Müşteri İlişkileri Yöneticilerimizi çalıştığı lokasyonu ve müşteri profilini tanıyan, müşterilerinin ihtiyaçlarını doğru tespit eden personelden seçiyoruz.
KOBİ Müşteri İlişkileri Yetkililerimiz, müşterilerine bankamızın ürün ve hizmetlerini anlatarak onların ihtiyaçlarına yönelik ürünlerin satışını yapar. Müşterilerini alternatif dağıtım kanalları ile tanıştırarak ürün ve hizmet kullanımını sadece şubede bırakmaz, bankasının her an yanında olduğunu hissettirir. Çünkü bir KOBİ MİY aynı zamanda müşterisinin sağ kolu olmak zorundadır. Bugün itibariyle 1416 KOBİ Müşteri İlişkileri Yöneticimizle KOBİ’lerimize hizmet veriyoruz. Unutulmamalıdır ki Halkbank olarak Kobiler hobimiz değil, işimizdir.
Hemen her bankanın, şu anda kendi kurumsal sitesinin dışında açtığı bir KOBİ sitesi var. HALKBANK da böyle bir web sitesi açmayı planlıyor mu?
Elbette. Kobilerin bankası olarak bizler de 2013 yılı başında KOBİ’ler için yepyeni bir web sitesi açmaya hazırlanıyoruz. Şu an çalışmalarımız devam ediyor. WEB sayfamız sayesinde ürün ve hizmetlerimizle ilgili müşterilerimize daha hızlı bilgi akışı sağlamayı hedefliyoruz. Güncel haber akışlarının yer alacağı sitemizde piyasadaki anlık gelişmelerle ilgili de müşterilerimizi bilgilendiriyor olacağız. Bir taraftan da, KOBİ’lerimizi ortak bir alanda buluşturacağız. KOBİ’lerin kendilerini tanıtacağı ve ürünlerini pazarlayacağı hatta ortak arayacağı, firma satışlarının oluşacağı bölümler olacaktır. Aynı zamanda KOBİ’lerin, KOBİ danışmanlarından pazarlama, işletme yönetimi, muhasebe gibi konularda eğitim alacağı interaktif bölümler de olacak.
KOBİ’lerin çoğu finansal açıdan zayıf yapıdalar. Bankalar, kredi ilişkisi içindeki şirketleri her yönüyle tanıma fırsatı buluyorlar. KOBİ’lerde en çok ne gibi yapısal sorunlarla karşılaşıyorsunuz?
Ülke ekonomisinde büyük bir paya sahip olan KOBİ’lerin en önemli özellikleri; koşullara çok çabuk adapte olabilmeleri, hızlı karar alabilmeleri, girişimcilikleri ve ülke rekabet gücünü arttırmadaki yatırımları yapabilmeleri. Ancak sınırlı sermayeleri nedeniyle finansal sorunlar, hammadde temininde sıkıntılar, üretim ve pazarlama sorunları, Ar-Ge çalışma eksiklikleri ve danışma hizmeti alamama gibi konularda sıkıntılar yaşamakta ve bu nedenle büyüyememekte, faaliyetlerini genelde bölgesel sürdürmek durumunda kalıyorlar.
KOBİ’lerin finansal araçlara kolay erişebilmeleri, uluslararası kalite standartlarında nitelikli işgücü ve teknoloji ile üretim yapabilmelerine, proje üretip uygulayabilmelerine ve dış piyasalarda rekabet gücüne sahip olmalarına ve gelişimlerine katkıda bulunmak için KOBİ'lerin finansal ve yönetimsel ihtiyaçlarına yönelik ürün paketleri ve hizmetler oluşturup geliştirmekte ve etkinlikler düzenliyoruz.
KOBİ’lerin sorunlarını onlarla birlikte yaşıyor ve çözüm için el ele çalışıyoruz.
Faaliyetlerinde yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmak isteyen veya kullandığı enerjiyi verimli hale getirmek isteyen firmalar için OSB’lerle özel kredi protokolü yapıyorsunuz. Bu kredilerden aynı konuda başka yerlerde faaliyet gösteren KOBİ’ler de yararlanabiliyor mu?
Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) uygulaması ülkemiz sanayi yatırımların yapılmasında ve işletmelerin verimliliklerinin arttırılmasında kritik bir görevi üstleniyor. OSB’ler sayesinde ekonomik anlamda mekânın doğru kullanılması için sanayi işletmelerinin bir bölgede toplanması, ekonomik fayda ve maliyet etkinliğinin sağlanması, sosyo-ekonomik gelişme ve sanayileşmenin hızlı ve dengeli olarak gerçekleşebilmesi sağlandı.
OSB’lerimiz aynı zamanda ülke ihracatımızın temeli olan imalat sanayinin ve KOBİ’lerin üretim üssüdür. Bu önemlerine istinaden OSB’ler ile protokoller imzalıyoruz. Protokoller kapsamında Enerji Verimliliği, Yenilenebilir Enerji Kredisi ve Sanayi Bölgeleri Destek Paketi ürünlerimizi uygun koşullarda kullandırıyoruz. OSB’ler Enerji Tüketimi yoğun bölgeler olduklarından buralarda Enerji Verimliliği kredimizle ilgili protokolleri ön plana çıkarma ihtiyacı duyduk. Çira KOBİler için en ucuz enerji tasarruf edilen enerjidir düşüncesindeyiz.
Veriler de bu düşüncemizi destekler nitelikte; Türkiye’de, enerjinin yoğun kullanıldığı sektörlerde %20–30 dolayında enerji tasarruf potansiyeli olduğu biliniyor. (Sanayi ≥ %20, Bina ve Hizmet ≥ %30, Ulaşım ≥ %20) %15’lik elektrik tasarruf potansiyeli geri kazanıldığında 6,5 milyar TL’lik doğal gazlı santral yatırımı önlenebilir. Yılda 3 milyar dolarlık doğal gaz ithal edilmeyebilir. Binaların ve işletmelerin ısıtma ve soğutmasında %35 ve ulaşımda %15 tasarruf sağlandığında ise yılda 1,4 milyar dolarlık petrol ve doğal gaz ithal edilmeyebilir.
Tasarruf ve verimlilikle ilgili desteğimizi finansla sınırlı tutmuyoruz. Ayrıca buralarda düzenlediğimiz eğitim seminer ve toplantılarıyla verimlilik uygulamaları, çevre mevzuatı gibi konularda firmalarımızı eğitiyoruz. Tabii bu tüm firmaların mekansal açıdan bir arada olduğu OSB’lerde haliyle daha kolay oluyor. Bunların yanında Enerji Verimliliği kredimizin kullandırımında herhangi bir mekan sınırı bulunmamakta olup isteyen her KOBİ firmamız kredi koşullarına uygun olmak şartıyla ürünümüzden faydalanabilirler.
KOSGEB ile girişimciliği desteklemek üzere imzaladığınız ‘Girişimcilik İşbirliği Protokolü’ gereğince yapılacak eğitim seminerleri başladı mı? Hangi illerde ne kadar süreyle devam edecek ve yeni girişimcilerin bu olanaktan yararlanması ne zaman mümkün olabilecek?
Girişimcilik eğitimi programının Türkiye’de girişimcilik kültürünün gelişmesinde ve yaygınlaşmasında önemli bir ateşleyici güç olacağına inanıyoruz. Programın ilki Eylül ayında Erzurum’da gerçekleştirildi. Ekim ayında Maraş, Isparta, Çorum ve Kastamonu’da devam ettiğimiz eğitimlere önümüzdeki dönemlerde, Kars, İstanbul, Adıyaman, Elazığ ve Çankırı’da devam edeceğiz. Eğitimler kapsamında girişimci adaylarını yeni iş geliştirme, piyasa analizi, finansal planlama gibi temel konularda beceri kazandırmayı amaçlayan 70 saatlik bir eğitim programına tabi tutacağız. Eğitimi tamamlayan ve kendi işini kurmak isteyen girişimciler ise 30 bin liralık geri ödemesiz ve 70 bin liralık faizsiz geri ödemeli KOSGEB destek paketine başvurma hakkına sahip olacak.
Kalkınma Ajansları kanalıyla KOBİ’lere vermeyi planladığınız fonlardan ne ölçüde yararlanılıyor? Avrupa Yatırım Bankası ve Dünya Bankası'ndan kullandırılacak krediler için yoğun başvuru var mı?
KOBİ’lerin finansman anlamında en büyük sorunu uzun vadeli ve uygun dış kaynağa ulaşma sıkıntısıdır.
Avrupa Yatırım Bankası, Dünya Bankası, Fransız Kalkınma Ajansı, Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası gibi uluslararası finans kuruluşlarıyla işbirliği yaparak, sanayicilerimizin orta ve uzun vadeli yatırım ve işletme kredisi ihtiyaçlarını karşılıyoruz. Yurtdışı kaynaklarından, 1 yıl ödemesiz dönemli 4 yıl vadeli işletme kredileri ile 2 yıl ödemesiz dönemli 10 yıla varan vadelerle yatırım kredileri kullandırıyoruz. Geri ödemesiz dönem ve uygun vade yapısına sahip bu krediler özellikle bu dönemde sanayiciler için krizi fırsata dönüştürme imkânı sunuyor.
Yurtdışından sağlanan fonları KOBİ’lere kullandırırken uzun vade ve ödemesiz dönem fırsatları sunuyoruz. Çünkü amacımız, KOBİ’lerin yatırım projeleri ve işletme sermayesi ihtiyaçlarını finanse etmek. Kredinin geri dönüşü diğer kredi seçeneklerine göre daha geç başladığından ve uzun bir döneme yayıldığından KOBİ’ler, yatırımlarından kâr etmeye başlamış oluyorlar ve geri ödemelerde zorlanmıyorlar. Bu kapsamda özellikle imalat, tarım, turizm, enerji, bilgi ve iletişim teknolojileri gibi sektörlerdeki firmalara kredi imkânı sağlıyoruz.
2013 yılında da yeni anlaşmalar ve yeni kaynaklarla KOBİ’ lerimize çok uygun şartlarda vade ve faiz oranları ile Kadın Girişimci Kredisi, Esnaf ve KOBİ Kredisi, Büyüyen Anadolu Kredisi, Yenilikçi KOBİ Kredisi, Enerji Verimliliği adı altıdaki yeni ürünlerimize kaynak teminine devam edeceğiz.
Halkbank Genel Müdürü sayın Süleyman Aslan, ‘KOBİ bankacılığını Balkanlara taşımak istiyoruz’ diye açıklamalarda bulunmuştu. Balkanlarda yürüttüğünüz KOBİ bankacılığı hakkında ayrıntılı bilgi verir misiniz?
Bankamız Makedonya’da satın aldığı KOBİ ve ihracat bankası IK Bank’ın marka değişikliğini tamamlayarak Halkbank A.D. adıyla hizmet vermeye başladı. Burada Makedonya’nın en büyük üç bankasından biri olmasını hedefliyoruz. Finansal gücümüz, bankacılık alanındaki engin deneyim ve birikimimizle bu bölgede yatırım yapan KOBİ’lere rehberlik ve finansman desteği sağlıyor olacağız.
